Yog`och xomashyo tayyorlashda asosiy tushunchalar Yog’ochning turlari va ularning xossalari haqida tushunchalar Yog’och materiallarning asosiy hossalari

bosim ta’sirida yog’och maydalari smola bilan yelimlanib, plitalar hosil qilinadi. Bu plitalar mebel-jihoz tayyorlashda ishlatiliadi. Plitaning mustahkamligini va mexanik xossalarini yog’och ta’minlaydi. Agar kayin yoki boshqa navdagi daraxt po’stlog’i smola bilan shimdirilib, ularning bir kancha qatlami presslansa yog’och qatlamli plastinkalar (DSP-derevesno-smolistыe plastinki) hosil bo’ladi. Plitalar tarkibida 8-10% smola bo’lsa, DSP da bu miqdor 25 % gacha bo’lishi mumkin. DSP dan kuvurlar, nasos korpuslari, qayiq, standart tipda kuriladigan uyning qismlari, rangli metall yoki kimmatbaho yog’ochdan tayyorlanadigan podshipniklarni tayyorlashda foydalaniladi. Agar daraxt po’stloqlari smola bilan shimdirilmay, balki faqatgina po’stloqga smola surtilsa, u holda faner hosil bo’ladi. Ayrim hollarda po’stloq qatlami orasiga fenolformaldegidga shimdirilgan qog’oz qo’yiladi va so’ngra presslanadi. Bunda chirimaydigan va suv o’tkazmaydigan yuqori sifatli faner olish mumkin. Agar daraxt po’stlog’i kukun holatgacha maydalanib, keyin fenolformaldegid smola bilan shimdirilsa yog’ochli plastinkalar hosil bo’ladi (DP-derevestnыy plastik). Uning tarkibida smola 30% gacha bo’lishi mumkin. DPdan mashina va avtoqurilishda turli mashina detallarini tayyorlashda (shesterna, podshipnik, tsapfa va boshqalar) foydalaniladi. Oddiy fenolformaldegidli presslovchi kukunlarni ham DP lar turkumiga kiritish mumkin, chunki u tarkibida 40-50% yog’och kukunidan tarkib topgan. Bu kukunlarni elektrotexnik, telefon, radio, televizor va boshqa zichlovchi mahsulotlar tayrlashdagi roli juda ahamiyatlidir. Istalgan daraxtga qarab, uni uchta asosiy qismdan iboratligini ko’rish mumkin: novda, tana va ildiz. Shox-shabba, barg, igna tutgan novdalarning vazifasi o’sayotgan daraxtni oziqlantirishdan iboratdir. Keng masofada tarqalgan shox-shabbalarda katta yuzaga ega bo’lgan barg va ignachalar o’sadi va ular kuyosh nuri ta’sirida nurlanadi. Barg va ignalar havo tarkibidagi oz miqdordagi uglekislotani yutib, uni daraxt rivojlanishi uchun zarur bo’lgan kimyoviy moddaga aylantirish xossasiga ega.

• bosim ta’sirida yog’och maydalari smola bilan yelimlanib, plitalar hosil qilinadi. Bu plitalar mebel-jihoz tayyorlashda ishlatiliadi. Plitaning mustahkamligini va mexanik xossalarini yog’och ta’minlaydi. Agar kayin yoki boshqa navdagi daraxt po’stlog’i smola bilan shimdirilib, ularning bir kancha qatlami presslansa yog’och qatlamli plastinkalar (DSP-derevesno-smolistыe plastinki) hosil bo’ladi. Plitalar tarkibida 8-10% smola bo’lsa, DSP da bu miqdor 25 % gacha bo’lishi mumkin. DSP dan kuvurlar, nasos korpuslari, qayiq, standart tipda kuriladigan uyning qismlari, rangli metall yoki kimmatbaho yog’ochdan tayyorlanadigan podshipniklarni tayyorlashda foydalaniladi. Agar daraxt po’stloqlari smola bilan shimdirilmay, balki faqatgina po’stloqga smola surtilsa, u holda faner hosil bo’ladi. Ayrim hollarda po’stloq qatlami orasiga fenolformaldegidga shimdirilgan qog’oz qo’yiladi va so’ngra presslanadi. Bunda chirimaydigan va suv o’tkazmaydigan yuqori sifatli faner olish mumkin. Agar daraxt po’stlog’i kukun holatgacha maydalanib, keyin fenolformaldegid smola bilan shimdirilsa yog’ochli plastinkalar hosil bo’ladi (DP-derevestnыy plastik). Uning tarkibida smola 30% gacha bo’lishi mumkin. DPdan mashina va avtoqurilishda turli mashina detallarini tayyorlashda (shesterna, podshipnik, tsapfa va boshqalar) foydalaniladi. Oddiy fenolformaldegidli presslovchi kukunlarni ham DP lar turkumiga kiritish mumkin, chunki u tarkibida 40-50% yog’och kukunidan tarkib topgan. Bu kukunlarni elektrotexnik, telefon, radio, televizor va boshqa zichlovchi mahsulotlar tayrlashdagi roli juda ahamiyatlidir. Istalgan daraxtga qarab, uni uchta asosiy qismdan iboratligini ko’rish mumkin: novda, tana va ildiz. Shox-shabba, barg, igna tutgan novdalarning vazifasi o’sayotgan daraxtni oziqlantirishdan iboratdir. Keng masofada tarqalgan shox-shabbalarda katta yuzaga ega bo’lgan barg va ignachalar o’sadi va ular kuyosh nuri ta’sirida nurlanadi. Barg va ignalar havo tarkibidagi oz miqdordagi uglekislotani yutib, uni daraxt rivojlanishi uchun zarur bo’lgan kimyoviy moddaga aylantirish xossasiga ega.