Yo’nalishi talabalari uchun

TAYANCH VA HARAKAT APPARATI 
 
Hayvonlarning o`simliklardan asosiy farqi ularning tashqi muhit 
bilan  harakat  vositasida  bog`lanishida  bo`lib  bu  holat  nerv  tizimi 
ishtirokida boshqariladi. 
Organizmdagi  mushaklar  ikki  guruhdan  tashkil  topgan:  visseral 
va somatik mushaklar. Visseral mushaklar guruhi asosan ichki a'zolar 
devorida  uchraydi.  Bu  mushaklarning  ko`pchiligi  silliq  mushak 
to`qimalaridan  hosil  bo`ladi.  Lekin  ba'zi  ichki  a'zolar  devorida 
ko`ndalang-targ`il mushak to`qimasi ham bo`ladi. Shu jumladan hazm 
a'zolarining  boshlang`ich  va  yakuniy  qismi,  hiqildoq,  yurak  devori 
ko`ndalang-targ`il mushak to`qimasidan hosil bo`ladi. 
Somatik  mushaklar  organizmdagi  bo`shliqlar  devorini  (ko`krak, 
qorin,  chanoq  bo`shliqlari)  hamda  kalla,  bo`yin,  qo`l,  oyoq 
mushaklarini hosil qiladi. 
Somatik  mushaklar  ko`ndalang-targ`il  mushak  to`qimalaridan 
hosil bo`ladi. Ular odamning tashqi muhitidagi harakatini ta'minlaydi. 
Harakat  qilish  tarkibiga  mushaklardan  tashqari  tayanch 
vazifasini  bajaradigan  suyaklar  (skelet)  va  suyaklarning  o`zaro 
birikishidan  hosil  bo`lgan  bo`g`imlar  ham  kiradi.  Odamning  skeleti, 
bo`g`imlari  va  mushaklari  vazifasiga  ko`ra  o`zaro  bog`langan  bo`lib, 
ularning  umumiy  taraqqiyoti  embrionning  mezoderma  qavatidan 
rivojlanadi.