Yonilg„i hamda qo„shimcha yoritgichlardan foydalanishga bo„ladigan xarajatlarni

 
Chet davlatlarda himoya qilingan joy ahvoli. Himoyalangan joy 
sabzavotchiligi keng rivojlanagan ko„pchilik davlatlarda bu tarmoqni 
rivojlantirishga katta e‟tibor berilmoqda. Bu davlatlarda himoyalangan joy 
maydoni yildan-yilga kengayib borishiga qaramasdan bu tarmoqda mexanizatsiya 
va avtomatlashtirish, yangi eng zamonaviy texnologiyalarni joriy etish tez yo„lga 
qo„yilmoqda. Dunyoda himoyalangan joy maydoni oxirigi o„n yilda salkam ikki 
barobarga oshdi. Ma‟lumotlarga qaraganda himoyalangan joy keng rivojlangan 24 
mamlakatlarda ekin o„stiriladigan inshootlarning maydoni 1980 yilga kelib 180 
ming.ga.ni, oynavand issiqxonalar maydoni esa 120 ming ga.ni tashkil qilgan edi. 
Ekin o„stiriladigan inshootlarni kengaytirish rivoj-langan mamlakatlarida 
uchta yo„nalish bo„yicha olib borilmoqda. 
1) Ko‘proq oynavand issiqxonalarni qurish (Niderlandiya, Germaniya, Angliya, 
Belgiya, Daniya, SHvetsiya, Norvegiya, Finlandiya, Avstriya). 
2) 2) Bir yo‘la hamma turdagi inshootlarni, oynavand plenkali issiqxonalar va 
plenkali yarim yoy qurilmalar qurish (AQSH, Italiya, Frantsiya, Ruminiya, 
Bolgariya, Vengriya). 
3) Ko‘proq plenkali issiqxonalar va vaqtincha qoplamali yarim yoy qurilmalarni 
qurish (YAponiya, YUgoslaviya, Gretsiya, Isroil). 
Himoya qilingan joy sabzavotchiligi juda keng rivojlangan davlatlar qatoriga 
Gollandiya kiradi. Bu yerda dunyo bo„yicha oynavand issiqxonalar maydoni eng 
katta bo„lib ishlab chiqarish jarayonlari yuqori darajada mexanizatsiyalashgan, 
mikroiqlim sharoitlarini ta‟minlash avtomatlashtirilgan. 80 % yetishtirilgan 
mahsulot chetga eksport qilinadi. 
Himoya qilingan joy maydoni katta bo„lgan rivojlangan davlatlar qatoriga 
Gollandiyadan so„ng Germaniya, Angliya, Italiya, Frantsiya va Bolgariya kiradi. 
Himoyalangan joy sabzavotchiligida polimer plenkalar juda keng 
qo„llaniladigan davlatlarga YAponiya Isroil kiradi. Ularda vaqtincha plenka bilan 
qoplangan qurilmalarning maydoni 1977 yilning o„zida 51,2 ming gektarni 
plenkali issiqxonalar esa 22 ming gektarni tashkil qilgan. Hozirgi vaqtda ularning 
maydoni yana ham oshib ketgan. 
Savollar: 
1. Himoya qilingan yer sabzavotchiligining ahamiyati, vazifasi nimadan iborat? 
2. Himoya qilingan yer sabzavotchiligi qanday xususiyatlari bilan farqlanadi? 
3. O„zbekistonda himoya qilingan yer maydoni va yetishtirilgan mahsulotlar 
salmog„i? 
4. Qaysi davlatlarda himoyalangan joy sabzavotchiligi keng rivojlangan?