Shuning uchun bir muhitning ozi turli monohromatik nurlarni turlicha sindiradi.
Muhit sindirish korsatkichining yoruglik tolqin uzunligiga bogliqligi
yoruglikning dispersijasi deyiladi. Kengroq manoda aytganda, yoruglikning
dispersiyasi deb yoruglikning snishida, interferensiya yoki difraksiyasi spetkrga
ajralishiga aytiladi.
Yoruglik tolqin uzunligi kamayishi bilan sindirish korsatkichi ortsa,
dispersiya normal dispersiya deb, aks holda anomal dispersiya deb yuritiladi.
Rangsiz shaffof muhitlar (yani yoruglikni kam yutuvchi muhitlar)normal
dispersiya hususijatiga ega; ular binafsha nurlarni (qisqa tolqinli) eng kuchli
sindiradi. Rangli muhitlarda anomal dispersiya bolishi mumkin.
Dispersiya tufayli oq yoruglik nuri sindiruvchi muhitdan otganida turli
monohromatik nurlarga ajraladi. Ekranga tushgan bu nurlar dispersiya spektri–
turli rangli yollar (polosalar) toplamini hosil qiladi.
Yoruglik ponasimon shakldagi modda, masalan, prizmada, singanida
dispersiya spektri ainiqsa aniq bilinadi. Yoruglikning shisha prizmadagi
dispersiyasi korsatilgan. Shisha normal dispersiyaga ega bolgani uchun binafsha
rangdagi nur uchun ogish burchagi  qizil nurning ogish burchagi  dan katta
boladi.
Sepektrlar va ularning turlari. Dispersiya spektrining chekka ranglariga mos
keluvchi nurlar orasidagi burchak dispersiya burchagi deyiladi: spektrning
kengligi bu burchakka bogliq boladi. (136) formula va rasmdanbu erda nb va
nq prizmaning binafsha va qizil ranglar uchun sindirish korsatkichlari, nb–
nq ayirma odatda modda dispersiyasining miqdorii harakteristikasi bolib hizmat
qiladi. Umuman esa dispersiya olchovi sifatida sinlirish korsatkichi
Do'stlaringiz bilan baham: |
