Yorug’lik dispersiyasi va uning klassik nazariyasi

7.8 Qutblanish tekisligining aylanishi

Yorug’lik ayrim moddalardan o’tganda, yorug’lik vektori tebranishi tekisligining aylanishi kuzatiladi. Bunday imkoniyatgan ega bo’lgan moddalar, optik aktiv moddalar deb ataladi. Bular – kvars, shakar eritmasi va boshqalardan iboratdir.

Optik aktiv moddalarda, qutblanish tekisligining burilish burchagi nur bosib o’tgan yo’lga to’g’ri proporsionaldir.

Kristallarda:

, (7.8.1)

Eritmalarda esa, qutblanish tekisligining aylanish burchagi eritma konsentrasiyasiga ham bog’liq bo’ladi:

, (7.8.2)

a - koeffisiyent qutblanish tekisligining solishtirma aylanish ko’rsatkichi deb ataladi va u tushayotgan yorug’lik to’lqin uzunligiga bog’liqdir.

Qaytarish uchun nazorat savollari

1. 
   Yorug’likning qutblanishi deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Qutblantirgich (polyarizator) deb qanday qurilmaga aytiladi?
   
3. 
   Analizator nima vazifani bajaradi?
   
4. 
   Malyus qonunini tushuntiring.
   
5. 
   Polyarizatorning tartibi ifodasini yozing.
   
6. 
   Qaytish va sinishda yorug’likning qutblanishini tushuntirib bering.
   
7. 
   Bryuster qonunini ifodasini yozing.
   
8. 
   Odatdagi nur qanday nur?
   
9. 
   Odatdan tashqari nur deb qanday nurga aytiladi?
   
10. 
    Yorug’likning dixroizmi deb qanday hodisaga aytiladi?
    

11.Qutblanish tekisligining aylanishi qachon yuz beradi?

12.Solishtirma aylanish ko’rsatkichi deb nimaga aytiladi?

13.Yorug’likning dispersiyasi deb nimaga aytiladi?

14.Yorug’likning dispersiyasi hodisasi qanday yuz beradi?

15.Normal dispersiyani tushuntirb bering.

16.Anomal dispersiyasi qachon yuz beradi?

17.Yutilish spektri deganda nimani tushunasiz?

18.Buger-Lambert qonunining ifodasini keltirib chiqaring.

19.Yutilish koeffisienti nimani bildiradi?

20.Reley qonuni nimani ifodalaydi?