Yorug`lik nurining tabiati Joniboyev Ravshanbek

 

U holda electron harakati uchun nyuton 2-qonunini quyidagicha yozsa bo’ladi:

Bu tenglamaning yechimini

coswt,

coswt,

coswt,

2-dan elektromagnit to’lqin ta’sirida elektronni siljishi tufayli hosil bo’lgan bunday sistemani elektr dipoli deb qarash mumkin. Bu momenti: Re= -ex0 ga teng

•  

Gamma nurlar suyuqlik orqali o’tganda havorang tusdagi kuchsizgina nurlanish kuzatiladi(Cherenkov).Gamma nurlar suyuqlik atomlaridan urib chiqaradigan tez harakatlanuvchi elektronlar bu nurlanishni vujudga keltirishi aniqlandi.

Gamma nurlar suyuqlik orqali o’tganda havorang tusdagi kuchsizgina nurlanish kuzatiladi(Cherenkov).Gamma nurlar suyuqlik atomlaridan urib chiqaradigan tez harakatlanuvchi elektronlar bu nurlanishni vujudga keltirishi aniqlandi.

Lekin bu tormozlanish natijasida emas. Vavilov-Cherenkov nurlanishi ro’y berganda electron tezligi yorug’likning shu muhitdagi tezligidan

katta ekanligi ma’lum bo’ldi: e=c/n , n>1 , u

Yorug’likning qutblanishi,tabiiy va qutblangan yorug’lik

Interferensiya va difraksiya hodisalari ham ko’ndalang, ham bo’ylama to’lqinlar uchun kuzatiladi. Shu bilan birga shunday hodisalar borki,ular uchun yorug’lik to’lqinining ko’ndalang to’lqin ekanligi prinsipial ahamiyatga egadir. Bunday hodisalar qatoriga

Yorug’likning qutblanishi ham kiradi. Ixtiyoriy yorug’lik manbasi (quyosh, sham )dan tarqalyotgan yorug’lik nurlari deganda shu manbaning atomlaridan chiqayotgan yorug’lik to’lqinlarining aralashmasi tushiniladi.

Yorug’likning sochilishi

Tiniq bo’lmagan muhitlarda ya’ni optic jihatdan bir jinslimas bo’lgan muhitda ham yorug’lik difraksiyasi kuzatiladi.Bunday muhitlarga aerozollar(bulut,tutun,tuman), emulsiya,kolloidli eritmalar va hk kiradi,ya’ni mayda zarrachalar suzib yurgan muhitlar kiradi.

Yorug’lik bunday muhitdan o’tayotib tartibsiz joylashgan bir jinsli bo’lmagan joylardan, zarralardan difraksiyalanadi va hamma yo’nalishda bir xil intersivlik beradi, bunda aniq bir difraksion manzara hosil bo’lmaydi, Bu hodisa tiniq bo’magan(xira) muhitda yorug’likning sochilishi deb ataladi. Misol uchun quyosh nurining ingichka dastasi changli havodan o’tayotib, soochiladi va ko’rinadigan bo’lib qoladi.