Yorug`lik nurining tabiati Joniboyev Ravshanbek

Quvvat Pkr=20kvt ga teng bo’lsa, yorug’lik chetga tarqalmasdan dasta bo’lib tarqaladi. P>Pkr da dasta muhitda siqilib P 1 o’z-o’zidam fokuslanadi. Buning sababi muhit sindirish ko’rsatkichi yorug’lik intersivligi ortib borishi bilan ortirishdir:

Quvvat Pkr=20kvt ga teng bo’lsa, yorug’lik chetga tarqalmasdan dasta bo’lib tarqaladi. P>Pkr da dasta muhitda siqilib P 1 o’z-o’zidam fokuslanadi. Buning sababi muhit sindirish ko’rsatkichi yorug’lik intersivligi ortib borishi bilan ortirishdir:

Bunday nur egallagan soqa optic jihatdan zich bo’lib qoladi va dasta fokuslanadi

 

C=3

XVIII asr boshlarida yorug’lik tabiatini tushuntirishda bir-biriga zid bo’lgan ikkita yondoshish mavjud bo’la boshladi: Nyutonning korpuskulyar va Gyugensning to’lqinnazariyalari. Bu ikkala nazariyalar yorug’lik nurining to’g’ri chiziqli tarqalishini, sinish va qaytish qonunlarini tushunturib berdi.

XVIII asr boshlarida yorug’lik tabiatini tushuntirishda bir-biriga zid bo’lgan ikkita yondoshish mavjud bo’la boshladi: Nyutonning korpuskulyar va Gyugensning to’lqinnazariyalari. Bu ikkala nazariyalar yorug’lik nurining to’g’ri chiziqli tarqalishini, sinish va qaytish qonunlarini tushunturib berdi.

1851 yulda J.Fuko muhim ahamiyatga ega bo’lgan to’lqin nazariyasining tajribaviy tasdig’ini oldi, suvda yorug’likning tarqalish tezligini o’lchab V

1865 yilda Maksvell yorug’likning elektromagnit nazariyasini yaratdi: unda yorug’lik har xil muhitlarda c=1/

M.Plank tomonidan taklif etilgan gipotezaga asosan, yorug’likning nurlanishi va yutilishi uzluksiz bo’lmqay, diskret xususiyatga egadir, ya’ni aniq porsiyadan ( kvantlar) iboratdir. Bu kvant energiyasi quyidagicha ifodalanadi:

 

Xulosa

• Yorug’likning tarqalish qonunlari, yorug’likning moddalar bilan o’zaro ta’siri to’g’risidagi nazariyalar yorug’lik murakkab xususiyatga ega ekanligini ko’rsatadi. Demak, yorug’lik tabiati korpuskulyar-to’lqin dualizmi tasavvuridan iborat.
• Yorug’lik nuridan hozirgi zamonda ko’plab ishlarda foydalanilyapati
• Elekter –energiya olinyapti

Foydalanilgan adabiyotlar

1

• Arxiv.uz

2

• Usmonov.M

• Savelyev.I.V 2000.