Yosh fiziologiyasi va gigiyena

Nazorat savollari:
1. Yosh fiziologiya fani nimami o’rgatadi?
2. Gigiena fanining vazifalari nimalardan iborat?
3. Yosh fiziolognyasi va gigienasi fanini rnvojiga hissa qo’shgan olimlardan kimlarni bilasiz?
4. Davlatimiz yosh avlodni tarbiyalash, himoya qilish yilida qanday ishlar olib bormoqda?
Adabiyotlar:

1. 
   Содиков Қ.С.Ўқувчилар физиологияси ва гигиенаси. Тошкент, «Ўқитувчи», 1992 йил.
   
2. 
   Климешева А.С., Эргашев М.С. Ёшга оид физиология. Тошкент, «Укитувчи», 1994 йил.
   
3. 
   Содиқов Қ.С. Оилавий ҳаёт – гигиена ва жинсий тарбия. “Ўқитувчи”, 1997.
   
4. 
   Аминов Б.П., Ўроқов Т.Ў. Ўсмирлар физиологияси ва гигиенаси. Қарши, 1998 йил.
   
5. 
   Алматов К.Т. Улғайиш физиологияси. ЎзМУ босмахонаси. Т., 2004.
   
6. 
   Махмудов Э.С. Возрастная физиология и основы гигиены. Изд. Лит.фонда союза писателей Республики Узбекистан. Т., 2006.
   
7. 
   Содиқов Б.А., Қўчқорова Л.С., Қурбонов Ш.Қ. Болалар ва ўсмирлар физиологияси ва гигиенаси. Тошкент, 2006 йил.
   
8. 
   Содиков Қ.С. Болалар анатомияси ва физиологияси. Т., Низомий номидаги ТДПУ нашриёти, 2001йил.
   
9. 
   Аминов Б.П. Ўсмирлар жинсий тарбияси. Тошкент, «Ўқитувчи», 1978 йил.
   
10. 
    Леонтьева Н.Н., Маринова К.В. Анатомия и физиология детского организма. Москва, «Просвещение», 1980.
    
11. 
    1984 йил.
    
12. 
    Хрипкова А.Г. и др. Возрастная физиология и школьная гигиена. Москва, «Просвещение», 1990 г.
    
13. 
    Шарипова Д.Ж. Оиланинг саломатлик сирлари. Т., 2001 й.
    
14. 
    Шарипова Д.Ж. Саломатлик - барчанинг ва ҳар бир кишининг иши. Т., 2001 й.
    
15. 
    Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Соғлом авлод ҳақидаги фармони. “Маърифат”, 2000, №9.
    

2-ma’ruza


O’QUV MUASSASALARIDA TA’LIM-TARBIYA GIGIYENASI


Reja:

1. 
   Maktabda ta’lim-tarbiyaning muhim vosita ekani.
   
2. 
   Aqliy faoliyat gigiyenasi
   
3. 
   Maktab yer maydoni va binosi gigiyenasi.
   
4. 
   Sinf xonasi gigiyenasi.
   
5. 
   Maktabda haftalik dars jadvalini tuzishga gigiyenik talab.
   
6. 
   Jismoniy faoliyat gigiyenasi.
   

Ma’lumki, har qanday ta’lim dargohi, jumladan, maktab va undagi gigiyenik holat bola organizmiga tegishli darajada ta’sir ko‘rsatadi. Shu bois maktabdagi gigiyenik shart-sharoitlarni zarur tartibda tashkil etish choralarini ko‘rish maktab rahbariyatining eng muhim vazifasidir. Maktabda faqat sinf xonasi yoki maktab binosi bilan bog‘liq gigiyenik talablargina muhim bo‘lib qolmasdan, balki o‘quvchilarning ta’lim olishi uchun zarur barcha sharoitlarni yaratish, o‘quvchilarda charchashning oldini olish, o‘quvchilar salomatligini muhofaza qilish, o‘quvchilarning aqliy qobiliyatini oshirishga qaratilgan har qanday faoliyat zarur va muhimdir. V.A.Suxomlinskiy yozadi: «Odam ikki marta tug‘iladi»: birinchi marta tirik jon, ikkinchi marta fuqaro va faol fikr yurituvchi, harakat qiluvchi, mustaqil shaxs dunyoga keladi.

Olti yoshli bolalarni maktabga jalb qilish mumkinmi? Bola 6 yoshga to‘lmagan bo‘lsa, ya’ni 3-4 oy yetmasa, bu holat bolani ijobiy o‘qishiga salbiy ta’sir etadi; 6-7 yoshli bola har kuni, har soatda o‘sadi. Bu davr uchun bir hafta ham muhim omil hisoblanadi. Bundan keyin bolaning yoshi bir tekis rivojlanadi. Masalan: 10,11,13 va 14 yoshli; 15-16 yoshli o‘smirlarga umumiy psixologik xarakteristika berish mumkin, 6-7 yoshli bolalarga bunday qilib bo‘lmaydi.