Yuborilsa, uning o`qi fazodagi joyini o`zgartiradi. Buni holatini saqlab qolish uchun podshipniklardan foydalaniladi

sekinlashishi deyiladi.
Bu
qonuniyatlarni
aniqlash
uchun
Lorents
almashtirishlaridan
foydalanamiz. Aytaylik, xarakatlanayotgan K
1
sistemaning (M-n, kosmik
kemaning) biror X' nuqtasida t
1
vaqtda qandaydir voqea boshlansin-u, t
2
vaqtda
tamom bo’lsin. Masalan, chiroq yonsin-u, o’chsin. Shu sistemada chiroqning yonib
o’chishi uchun ketgan vaqt, ya’ni voqealar davom etadigan vaqt oralig’i
qo’yidagicha bo’ladi:

---

---

Chizg’ich K' sanoq sistemasida O'X o’q bo’ylab tinch yotgan bo’lsin. Bu

sistemadagi chizg’ichning uzunligi qo’yidagiga teng:
K' sistema K sistemaga nisbatan o’zgarmas v tezlik bilan xarakatlanadi.
Chizg’ichning K sistemadagi uzunligini o’lchash uchun shu sistemaga tegishli vaqt
bo’yicha ayni bir paytda chizg’ich uchlarining K sistemadagi x
1
va x
2
koordinatalari
o’lchab olingan bo’lishi zarur: Bu koordinatalar ayirmasi
K'
sistemada
chizg’ich
uchlarining koordinatalari Lorents almashtirishlaridan topiladi:
K' sistema K sistemaga nisbatan o’zgarmas v tezlik bilan xarakatlanadi.
Chizg’ichning K sistemadagi uzunligini o’lchash uchun shu sistemaga tegishli vaqt
bo’yicha ayni bir paytda chizg’ich uchlarining K sistemadagi x
1
va x
2
koordinatalari
o’lchab
olingan
bo’lishi
zarur:
Bu koordinatalar ayirmasi
Chizg’ichning K sistemadagi uzunligi bo’ladi: l=x
2
-x
1
(b)

---

---

ADABIYOTLAR 
1.O.Axmadjonov. Fizika kursi. Mеxanika va molеkulyar fizika. Toshkеnt .
O`qituvchi 1981. ( 128:133 )
2. U.K.Nazarov, X.Z.Ikromova, K.A. Tursinmеtov. Umumiy mеxanika kursi.
Mеxanika va molеkulyar fizika. Toshkеnt. “O`zbеkiston”. 1992. ( 117:129)
3. A.S.Nu'monxujaеv. Fizika kursi. I qism .Mеxanika va statis tik fizika
tеrmodinamika. Tosh. “O`qituvchi” 1992. ( 77:87)
4. I.V.Savеlеv .Umumiy fizika kursi .I tom . Tosh. “O`qituvchi”.
5.T.I.Trofimova. Kurs fiziki. M; - Vo`ssh. shk. 1985 (:62:64)
6.Yu.B.Rushеr, M.S.Ro`vkin .Tеoriya otnositеlnosti. M.UChPЕDGIZ. 1960 (75:98)
7. M.Ismoilov, P. Habibullaеv, M. Xaliulin «Fizika kursi» Toshkеnt «O`zbеkiston»
2000
8. O`.Q. Nazarov «Umumiy fizika kursi» Toshkеnt «O`zbеkiston» 2002

http://fayllar.org