Yunesko tashkiloti qaramog’idagi Ichan Qal’a Xorazm viloyatidagi madaniy me’morchilk inshooti

YUNESKO tashkiloti qaramog’idagi

Ichan Qal’a

Xorazm viloyatidagi madaniy me’morchilk inshooti

Maxsudov Mirolim
Man Tour Uzb Tash 1

Ichan qalʼa — Oʻrta Osiyodagi yirik va noyob meʼmoriy yodgorlik. Xivaning ichki qalʼa (Shahriston) qismi. I.q. shaharning Dishan qalʼa (tashqi qalʼa) qismidan kungurador devor bilan ajratilgan. U Xiva raboti (Dishan qalʼa)dan baland qoʻrgʻontepaga oʻxshab koʻrinadi..

Ichan qalʼa Xiva raboti (Dishan qalʼa)dan baland qoʻrgʻontepaga oʻxshab koʻrinadi..

Ichan qalʼaga 4 darvoza (Bogʻcha dar-voza, Polvon darvoza, Tosh darvoza, Ota darvoza)dan kirilgan.Xorazm xalq meʼmorligining ajoyib obidalari: madrasa, masjid, saroy va minoralar, asosan
Ichan qalʼa.da.
Undagi meʼmoriy yodgorliklarning yara-tilish tarixi, asosan, 4 davrga taal-luqli: birinchisi Xorazmning qad. davridan to moʻgʻullar istilosi davriga qadar, bu davrdan Koʻqna arkning gʻarbiy devori, qalʼa devorining shim.sharqiy burchagidagi qad. davrga mansub burj va qalʼa devori qoddiqlari saklanib qolgan
Arab Muhammadxon va Musa Tura madrasalari ham shu davrda yaratildi. Muhammad Aminxon Ichan qal’aning gʻarbiy qismiga — Koʻhna ark yoniga Kalpsh minor nomi bilan mashhur boʻlgan minora qurdirdi. Bu minora garchi bitkazilmay qolgan boʻl-sada, Ichan qal’aning mujassamotida katta oʻrin tutadi.
Ichan Qal’a qurilishida Xiva meʼmorlari Oʻrta Osiyoda qadimdan qoʻllanib kelgan uslub — inshootlarni roʻparama-roʻpara qurish uslubi ("qoʻsh")dan foydalanishgan. Mac, Olloqulixon mad-rasasi bilan Qutlugʻ Murod Inoq madrasasi, Shergʻozixon madrasasi bilan Pah-lavon Mahmud maqbarasi shu uslubda qurilgan.
Ichan Qal’a meʼmorligining yana bir oʻziga xos xususiyati binolarning alohida ansambl holida qurilganligi. Mas, Juma masjid yonidagi ikkita kichik Madrasa, Muhammad Amin Inoq va Matpanoboy madrasasi hamda Mat-niyoz devonbegi madrasasi ancha yirik ansambldir. 
1997 yilda Xiva shahrining 2500 yilligi munosabati bilan asosiy yoʻnalishlarda joylashgan yodgorliklarni muntazam ravishda taʼmirlash, tiklash ishlari olib borildi.

Ichan Qal’a Ochiq osmon ostidagi Muzeey – shahar deb ham yuritiladi va dunyoga mashhur.