Yusupbekov N. R., Muxitdinov D. P bazarov M. B., Xalilov


Download 2.28 Mb.
bet36/88
Sana03.10.2023
Hajmi2.28 Mb.
#1691015
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   88
Bog'liq
boshqarish sistemalarini kompyuterli modellashtirish asoslari

Increnent[i]

i++

i ning qiymati foydalanilgani qadar uning



PreIncrement[i]



++i

qiymatini 1 taga oshiradi
i ning qiymati foydalanilgani qadar uning










qiymatini 1 taga oshiradi

PreDectement[i]

--i

i ning qiymati foydalanilgani qadar uning



AddTo[x, d]



x += dx

qiymatini 1 taga kamaytiradi
x ning qiymatiga dx qo’shilib x ga yoziladi

SubstractFrom[x, dx]

x -= dx

x ning qiymatidan dx ayrilib x ga yoziladi

DivideBy[x, s]

x /= s

x ning qiymati s bo’linib x ga yoziladi

Operatorlarning qisqartirilgan shakli yozuvlarni ixchamlasada, ammo ifodaning tushunish sal murakkablashadi.



Kiritish

Chiqarish

i=0

0

++i; ++i; ++i

3

--I

4

i--

5

i - -

4



Arifmetik funksiyalar.

Mathematica da arifmetik amallarni bajarish uchun quyidagi arifmetik funksiyalardan foydalaniladi:





  • Divide[x, u] — x ning qiymati u ga bo’linadi, ya’ni bu amalning natijasi x u^(-1) ga teng;

  • Plus[x, u, ...] — ro’yxatdagi barcha elementlarning yig’indisini hisoblaydi;

  • Mod[m, n] — m ning n ning bo’lishdagi qoldiqni aniqlaydi;

  • Times [x, u, . . . ] — ro’yxatdagi barcha elementlarning ko’paytmasini hisoblaydi;

Misollar:
Divide[1.,3] 0.333333
Mod[123,20] 3
Mod[123,-20] -17
Mod[-123,20] 17
Plus[2,3,4] 9
Times[2,3,4] 24
x va u larning qiymatlarini o’rnini almashtirish maqsadida {x, u}={u, x} yozuvdan foydalanish mumkin. Quyidagi funksiyalar xaqiqiy sonlarni ma’lum
bir qoidalar buyicha ularga yaqin butun sonlar bilan almashtirish uchun xizmat qiladi:

  • Ceiling [x] — x dan katta yoki teng bo’lgan eng kichik butun sonni aniqlaydi;

  • Floor[x] — x ga kichik yoki teng bo’lgan eng katta butun sonni aniqlaydi;

  • Quotient[n, m] —n/m nisbatni butun qiymatini, Floor[n/m] dagidek aniqlaydi;

  • Round[x] — x eng yakin songacha yaxlitlaydi.

Yuqoridagi funksiyalarning argumenti fakat birta qiymatdan iborat qilib ko’rsatilgan bo’lsada ularning argumentlari ro’yxatlardan ham iborat bo’lishini uqtirib o’tamiz. Misollar:
Seiling[{-.5.9,-5.1,5,5.1,5.9}] {-5, -5, 5, 6, 6}
Floor[{-.5.9,-5.1,5,5.1,5.9}] {-6, -6, 5, 5, 5}
Round[{-.5.9,-5.1,5,5.1,5.9}] {-6,-5, 5, 5, 6}
Ba’zi funksiyalar butun sonlarning bo’luvchilarini topish va EKUK ini topish imkoniyatini beradi. Masalan::

    • Divisors[n] — n sonning bo’luvchilarini ro’yxatini beradi;

    • DivisorSigma[k, n] — n sonning musbat bo’luvchilarining k- darajalarining yig’indisin aniqlaydi;

    • ExtendedGCD[n, m] — n va m sonlarining kengaytirilgan EKUB ini aniqlaydi;

    • GCD[n1, n2, ...] — musbat ni sonlarining EKUB ini aniqlaydi;

    • LCM[n1, n2, . . . ] — musbat ni sonlarining EKUK ini aniqlaydi .

Butun qiymatli funksiyalar turkumiga Factorial[n] yoki n! larni kiritish mumkin.; Factorial2[n] yoki n! ! — ikqilangan faktoriallarni hisoblaydi:
Factorial[10] 3628800
20! 2432902008176640000
10!! 3840
20! //N 2.4329X1018
Natijadagi \ - belgi keyingi simvollarni keyingi qatorga o’tkazish kerakligini ko’rsatadi.
Keyingi funksiyalar tub sonlarni va ularning xarakteristikalarini aniqlashga yerdam beradi:

    • Prime[n] — n- tub soni aniklab beradi (Prime[5] – 5 -tub son,ya’ni 11 ni aniqlab beradi);

    • PrimePi[x] — x dan katta bo’lmagan tub sonlarning sonini aniqlaydi (PrimePi[10] funksiyaning natijasi 4 ga teng);

Bu funksiyalar sonlar nazariyasining masalalarini yechish uchun mo’ljallangan.

Download 2.28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling