‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

obyektlari bo'yicha to'g'ri taqsimlash m uhimdir.

---

M ahsulot tannarxiga kiritiladigan ishlab chiqarish xarajatlari 
xarajat 
elementlari 
va 
moddalari 
b o ‘yicha guruhlarga ajratiladi. 
Bunday guruhlash:
— rejalashtirilgan m ahsulot ishlab chiqarishning m od d iy va 
m ehnat sarflariga ehtiyojni aniqlash;
— xarajatlarni iqtisodiy m azm uniga ko‘ra taqsimlash;
— um um iy ishlab chiqarish xarajatlari m iqdorida u yoki bu 
xarajat elem entlarining ulushini aniqlash im konini beradi.
M asalan, buxgalteriya hisobida m ahsulot ishlab chiqarish 
tannarxini hosil qiluvchi xarajatlar iqtisodiy mazmuni va um um iylik 
xususiyatlariga ko‘ra quyidagi 
elementlarga 
ajratiladi:
— ishlab chiqarishning m oddiy xarajatlari;
— ishlab chiqarishga tegishli m ehnatga haq to'lash xarajatlari;
— ishlab chiqarishga tegishli ijtim oiy sug'urtaga ajratmalar;
— asosiy vositalar va n om od d iy aktivlar am ortizasiyasi;
— ishlab chiqarishga oid boshqa xarajatlar.
7.2.1-rasm.
Sanoat korxonalarida mahsulot tannarxini hisoblash moddalari.

---

M ahsulot tannarxini pasaytirish yo'llari quyidagilardan iborat 
bo'lishi mumkin:
— ishlab chiqarishga yuqori unum li, ishonchli va arzon ishlab 
chiqarish vositalarini joriy etish;
— asosiy aylanma fondlardan oqilona va samarali foydalanish;
— ishlab chiqarishning material sig ‘im ini kam aytirish va 
tejamkorlikka erishish;
— m ashina va texnikalarning kunlik va yillik ish unum ini 
ko'tarish;