Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Bitiruv  malakaviy  ishining  tuzilishi  kirish,  ikkita  bob,  xulosa, 

foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati qismlaridan iborat.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

8 

 

 

 

I BOB. BUXORO AMIRLIGI MADANIY HAYOTI VA UNING 

TARAQQIYOTI XUSUSIYATLARI.

 

I.1. Buxoro amirligida madaniy hayotining umumiy tavsifi va  me’morchilik

 

Buxoro  davlatida  XVIII  asrning  ikkinchi  yarmidan  boshlab  mang‘it 

sulolasining  namoyandalari  hukmronlik  qilgan.  Buxoro  amirligi  mang‘itlar  davri 

tarixi  turli  mahalliy  manbalar  va  ilmiy  adabiyotlarda  yoritilgan.  Bu  sulolaning 

asoschisi  Muhammad  Rahimxon  ibn  Hakimbiydir.  U  1756  yilda  rasman  Buxoro 

taxtiga o‘tiradi

1

.  

  

1756 yili Abdumo‘minxon vafotidan keyin sayidlar, xo‘jalar va ruhoniylar 

tarafidan  Muhammad  Rahimxon  Buxoroda  xon  qilib  ko‘tarilgan  bo‘lsa  ham,  u 

o‘zini  “noib  ul-hukumat”  -  hokim  o‘rinbosari  deb  bilgan.  Rahimbiy 

Abufayzxonning  qiziga  uylangan  edi.  1758  yilda  Muhammad  Rahim  45  yoshida 

vafot etgandan so‘ng, taxtga amakisi Miyonqol hokimi  Doniyolbiy mang‘it (1759-

1784)  o‘tiradi.  U  xonlikka  da’vo  qilmay,  avval  Fozil  to‘ra  ibn  Norbo‘ta  biyni 

(Rahimxonning qizidan nevarasi), keyin Abulg‘oziyni (1758-1784) xon qilib o‘zini 

ularga  noib  deb  e’lon  qilgan.  Doniyolbiyning  hukmronligi  boshlarida  unga  ayrim 

viloyat  beklari  va  qabila  boshliqlari  qarshilik  ko‘rsatadilar.  Doniyolbiy  umrining 

oxirigacha  mahalliy  hokimlarning  separatchilik  harakatlarini  bostirish  uchun 

kurashlar olib bordi. U 27 yil Buxoro taxtida hukmronlik qilib, 75 yil umr ko‘rgan. 

Uning katta o‘g‘li SHohmurod (Doniyolbiyni o‘n ikkita farzandi bo‘lgan) 1785 yili 

Buxoroda  “amir  ul-mo‘minin”  unvoni  bilan  taxtga  ko‘tariladi.  Ayrim  mahalliy 

tarixchilar amir SHohmurod hukmronligi davrini ijobiy baholaganlar.  

Amir SHohmurod vafotidan keyin amir Haydar, amir Husayn, amir Umar, 

amir  Nasrullo, amir  Muzaffar,  amir  Abdulahad, amir  Olimxon  Buxoro  amirligida 

hukmronlik qilganlar. Oxirgi amir Olimxon 1920 yil sentyabrida taxtdan tushiriladi