Заголовок слайда отсутствует

Dekart koordinatalar sistеmasi :

• 5-слайд

• y
• x<0 x>0
• y>0 y>0
• o x
• x<0 x>0
• y<0 y<0

• OX - absissa o’qi,
• OY - ordinata o’qi,
• O - koordinata boshi,
• OXY - koordinata tеkisligi,
• Mx - M nuqtaning absissasi,
• My - M nuqtaning ordinatasi

Nuqtaning koordinatasi :

• 6-слайд

• y .M ( , )
• 0 x

1.6. Tekislikning ikki nuqtasi orasidagi masofa.

• 1.6. Tekislikning ikki nuqtasi orasidagi masofa.
• 0ху tekisligining berilgan М1(х1;у1) va М2(х2; у2) nuqtalari orasidagi мasofani topish uchun formula chiqaramiz. М1М2 kesma koordinata o’qlarining hech biriga parallel bo’lmasin(7-chizma).
• 7-chizma.
• М1М2N uchburchak to’g’riburchakli bo’lganligi sababli Pifagor teoremasiga binoan

1.7. Kesmani berilgan nisbatda bo’lish.

• 1.7. Kesmani berilgan nisbatda bo’lish.
• М1М2 kesmani berilgan nisbatda bo’lish deganda shu kesmada munosabatni qanoatlantiruvchi М(x;y) nuqtani topish tushuniladi.
• Izlanayotgan М nuqtani х va у koordinatalarini topish uchun
• formula foydalaniladi.

1.8. Fazodagi nuqtaning koordinatalari. Koordinatalar usuli.

• 1.8. Fazodagi nuqtaning koordinatalari. Koordinatalar usuli.
• Fazodagi nuqtaning holati uchta son yordamida aniqlanishini ko’rsatamiz.
• Koordinata o’qlari 0х, 0у, 0z fazoda Dekartning to’g’ri burchakli koordinatalar sistemasini tashkil etadi. М 0хуz fazoning ixtiyoriy nuqtasi bo’lsin. Undan koordinata o’qlariga perpendikulyar uchta tekislik o’tkazamiz. Tekisliklarning 0х, 0у va 0z o’qlar bilan kesishish nuqtalari М1,М2 va М3 lar М nuqtaning mos o’qlardagi proeksiyalari deyiladi (10-chizma). М1 nuqta 0х o’qda х koordinataga, М2 nuqta 0у o’qda y koordinataga va М3 nuqta 0z o’qda z koordinataga ega bo’lsin. х, у va z sonlar М nuqtaning fazodagi to’g’ri burchakli (yoki dekart) koordinatalari deyiladi va М(х,у,z) ko’rinishda yoziladi. Bunda х М nuqtaning abssissasi, у ordinatasi, z esa applikatasi deyiladi.

1.9. Ikki o’q orasidagi burchak.

• 1.9. Ikki o’q orasidagi burchak.
• Р tekislikda yotuvchi va 0 nuqtada kesishuvchi l1 va l2 o’qlarni qaraymiz.
• l1 bilan l2 o’qlar orasidagi burchak deganda l1 o’qni l2 bilan ustma-ust tushishi uchun l1 ni 0 nuqta atrofida soat milini yo’nalishiga teskari yo’nalishda burilishi lozim bo’lgan burchakni tushuniladi. l1 bilan l2 orasidagi burchakni (l1^l2) kabi yoziladi. Ta‘rifga ko’ra (l1,^l2)(l2,^l1) 0≤(l1,^l2)≤ desak ikki o’q orasidagi burchak bir qiymatli aniqlanadi (12-chizma).

1.10. Qutb koordinatalar sistemasi

• 1.10. Qutb koordinatalar sistemasi
• Tekislikda dekartning to’g’ri burchakli koordinatalar sistemasidan keyin ko’p qo’llaniladigan koordinatalar sistemalaridan biri qutb koordinatalar sistemasi bilan tanishamiz.
• 13-chizma.
• Tekislikning 0 nuqtasini va undan chiquvchi l nurni qaraymiz(13-chizma).
• Bu nurni qutb o’qi uning boshi 0 nuqtani qutb deb ataymiz. М nuqta tekislikning qutbdan farqli ixtiyoriy nuqtasi bo’lsin. ОМ=r >0 masofani qutb radiusi, MOl= burchakni qutb burchagi deb ataymiz, hamda 02 deb faraz qilamiz. r va  lar М nuqtaning qutb koordinatalari deb ataladi va М(; r) kabi yoziladi, qutb uchun r =0.

1.11. Dekart va qutb koordinatalari orasidagi bog’lanish.

• 1.11. Dekart va qutb koordinatalari orasidagi bog’lanish.

1.12. Koordinatalarni almashtirish.

• 1.12. Koordinatalarni almashtirish.
• 1.Koordinata o’qlarini parallel ko’chirish.
• 2. Koordinata o’qlarini burish.

• Фойдаланиладиган адабиётлар:

• 1. Соатов Ё.У Олий математика. Т., Ўқитувчи, 1995. 1- 4 қисмлар.
• 2. Латипов Х.Р., Хаджиев Ш. Аналитик геометрия ва чизиқли алгебра. Ташкент, “Ўзбекистон”. 1995.
• 3. Латипов Х.Р., Носиров Ф.У., Хаджиев Ш.А. Аналитик геометрия ва чизиқли алгебрадан масалалар ечиш бўйича қўлланма. Тошкент, Фан, 1999.

• 2-слайд