Zamonaviy avtomobillarning differensiali mundarija

2-rasm 1, 5, 7, podshipniklar; 2 — ko‘prik korpusi; 3, 26 — stakanlar; 4, 25 — oxirgi uzatma yetakchi shesternyasi; 6- o‘ng tormoz kojuxi; 8- quvvat olish vali; 9 — orqa quvvat olish vali xvostovigi; 10 — oxirgi uzatma yetaklanuvchi shesternyasi; 11 — yetakchi g‘ildirak vali yengi; 12 — yetakchi g‘ildirak vali; 14 — stopor halqa; 15 — qopqoq yengi; 16 — salnik; 17 — biriktirish diski; 18 — qopqoq; 19 — diafragma; 20 — siqish diski; 21 — oraliq disk; 22 — differensialni blokirov- kalash muftasining korpusi; 23 — blokirovka vali; 24- kojux; 27 — rostlash qistirmalari; 28 — differensial qopqog i; 29 — tayanch shayba; 30 — shesternya; 31 — satellit; 32 — krestovina; 33 — diffe- rensial korpusi; 34 — uzat- malar qutisining ikkilamchi vali; 35 — bosh uzatma yetakchi shesternyasi; 36 —bosh uzatma yetaklanuvchi shesternyasi.

Qopqoq (18) va diafragma (19) orasidagi bo‘shliqqa ml gidrokuchaytirgichidan bosim ostida moy berilganida siqishdan diskning (20) zo‘riqish kuchi mufta disklariga (21 va 17) uzatiladi. Disklarning siqilishi oxirgi uzat ma chap yetakchi sheste rnyasini (25) va blokirovkalash vali (23) hamda krestovinaga (32) ega differensial chap shesternyasini (30) yaxlit bitta qilib biriktiradi, natijada differensial blokirovkalanadi. Oxirgi uzatmalar — bir bosqichli, silindrik, to‘g‘ri tishli shesternyali, uzatmalar soni 5,038 ga teng.

Yetakchi shesternyalar (4 va 25) va1 bilan yaxlit qilib yasaladi. Val o‘z shlitsali uchlari bilan differensial shesternyasi va tormozning qo‘shish disklariga bog‘1angan. Chap yetakchi shesternya tashqi shlitsali dumchasi vositasida differensialning blokirovkalash muftasi disklari (17) bilan qo‘shi1gan. Yetakchi shesternyalar ikkita rolikli silindrli podshipniklarda (5) aylanadi, ularning tashqi oboymalari stakanlarga (3 va 26), ichki oboymalari valga o‘rnati1gan. Chap yetakchi shester- nya — ichi g‘ovak, unga differensialning avtomatik blokirov- kalash vali (23) joylashgan.
Yetaklanuvchi shesternyalar (10) yetakchi g‘i1dirak vallari (12) shlitsasiga kiydirilgan. Vallar (12) (yuklanmagan tipi) orqa ko‘prik korpusi o‘yig‘i va val yengiga (11) joylashgan zoldirli podshipniklarda aylanadi. Yenglar qopqoqlari (15) va stopor halqalar (14) vallarni podshipniklar bilan birga o‘q bo‘y1ab siljishga yo‘1 qo‘ymay, tutib turadi. Qopqoqlarda (15) vallarning o‘zi siqar salniklari (16) joylashgan. Valning (12) tashqi uchida burovchi momentni g‘i1di-rak gupchagiga uzatish uchun shponkali paz bor.
Oxirgi uzatma yetakchi shesternyalari vallariga disk tipidagi quruq tormozlar o‘rnati1gan va kojuxlar bilan yopilgan. MT3-82 traktorining oldingi yetakchi ko‘prigi (3-rasm) bosh uzatma, differensial va ikki bosqichli oxirgi bilan bir xi1 yo‘1 tirqishi va agrotexnik tirqishiga ega. G‘ildirak1ar orasini rostlash chegarasi, burilish radiusi va boshqa parametrlari universal yer haydash traktori bilan uzatmalar (g‘i1dirak1i reduktorlardan) iborat bo‘1ib, MT3-80 traktori bir xil bo‘ladi. Oldingi yetakchi ko‘prikning harakatlanishi taqsimlash qutisi va ketma-ket biriktirilgan oraliq kardan vali, saqlash muftali oraliq tayanch va oldingi kardan vali orqali uzatmalar qutisidan amalga oshiriladi.
Bosh uzatma spiral tishli konus shesternyalar juftidan iborat, uzatmalar soni 2, 18 ga teng. Differensial (konus shaklida, o‘z-o‘zidan blokirovkalanadigan) ko‘rinishda yasalgan.

3-rasm MT3-82 traktori oldingi ko‘prigi g‘ildirak reduktori:
? — reduktor qopqog‘i; 2 — pastki juft yetaklanuvchi shesternya; 3, 31 —
stakanlar 4, 14 — stopor halqalar; 5, 30 — rostlash vali; 7 — qopqoq;
8, 24, 27 — podshipniklar; 9 — rostlash gaykasi; 10 — ustki konus jufti
korpusi; 12 — val; 13 — zichlama; 15 — zichlama oboymasi; 16 — zichlama halqa; ? 7 — shkvoren gilzasi; 18 — shkvorenli truba; 19 shayba; 20 — osma prujina; 21 — reduktor korpusi; 22 — pastki juft yetakchi shesternyasi; 23 — podshipnik qopqog‘i; 25 — bolt; 26 — rostlash halqasi; 28 — flanes; 29 — zichlash korpusi; 30 — bolt; 31 — qistirma.
G ildirak reduktori () ikki juft konus shesternya- dan: yuqori va past k i slieste rnyalardan iborat. U larn ing uzatmalari soni tegisli lic ha 1 , 27 va 4,83 ga te ng, oxi rgi uzatmaning umumiy uzatmalari soni i„ = 1,27- 4,83 = 6, 15. Yuqori juft yetakchi shestern ya yetakcli i val bilan yaxlit qilib yasalgan, val (12) tashqi oboymasi bilan korpus (10) o yig iga o rnat ilga n ko n us rol ikli podsli ipn i k larga (8) tayanadi. Uning s1i litsali uchi differensial shesternyasiga ulangan.
Yetaklanuvc li i sheste rnya ham ve rti kal val (6) b i lan yaxlit qilib yasalgan va konus rolikli podshipnikka tayan- gan. Pods h rpm k t aslsq i oboymasi bilan sly kiv t ruba (8) o‘yig‘iga o‘ rnatilgan.
Vertikal valning shlitsasiga kiydirilgan pastki juft yetakchi shesternya (22) reduktor korpusi (21 ) o‘yig‘idag i sharikli podslsipniklarga o‘rnatilgan va qopqoq (23) bilan mahkamlangan.
Pastki juft yetak lan uvch i sheste r nya (2) flan es (28) shlitsasiga kiydirilgan. Flanes tashqi tomonidan qo‘sh konus rolikli podsliipni kka (27), ichki tomonidan silind rik rolikli p ods It ip ni k ka (24) taya nad i. Pod sli ip n i k ( 2 7) t as It qi oboymasi reduktor qopqog‘iga ( 1) qotirilgan stakanga (31 ) joylashgan. Podshipnik (24) korpus (21) uyasiga o‘rnatilgan. Uning ichki oboymasi flanesdagi (28) uc hli sta ayba ( 19) va boltlar (25) bilan t ut ib t ri riladi . Pods li ip n ik lar (27) ich k i oboy mala ri orasiga joy lashgan Isa I qa (26) ularni rost lash xiz niatini bajaradi.
Yuqori juft shestern ya korpusi ( 10) old ko‘prik ye riglari ( 11 ) b ilan te leskopi kulangan. Vint - reykali mexanizm bilan g‘ildirakn i bosqiclisiz rostlash ucta min slau n day qilingan.
Reduktor korpusiga (21 ) burish ricliaglari malikamlangan. Traktor buri lganida ricliaglar sh kov re n t ru ba ( 1 8) at rofi da g i ldi rak1 i redu kto rlar past ki q is na i ni b u radi . Slskvoren t rubaning ustki tomonidan stakan (3) payva n - d langan, u n ing list k i q ismi korpus ( 100) o yig iga pres- slangan va bolt lar bilan qot irilgan.
Truba ( 1 8) gilzaga ( 17) ulangan , redu kto r korp risiga presslangan . Truba icli iga old osna ant ng vi n t st 1 ind ri k prujinasi (20) qo‘yilgan. Prujinaning pastki tonioni to rpusga joylashgan podshipnikka, ustki tomoni valga (6) zichlangan oboymaga ( 15) tayanadi. Traktor yurganida prujina ta’sirida shkvoren truba (18) val (6) va old ko‘prik ressori ostki qismi bilan birgalikda gilza (17) hamda yetakchi shesternyaga (22) nisbatan siljiydi. Shkvoren trubaning siljishi yuqoridan stopor halqaga (14) stakan (3) bo‘rtiqlari tiralishi (gilzaga (17) mahkamlangan) bilan, pastdan truba uchi reduktor korpusiga (21) tiralishi bilan cheklanadi.
Ishlatish jarayonida yuqori konus juft tishlashmasi shkvoren truba stakani flanesi va korpus ( 10) orasiga qo‘yilgan qistirmalar (5) bilan rostlanadi. Bu shester- nyalar tishlashmasining yon tirqishi 0,1-0,45 mm bo‘lishi kerak. J uftlarning podship niklardagi (8) o‘q tirqishi 0,1 mm dan kam qilib o‘rnatiladi, gayka (9) bilan ro- stlanadi.
Konus shaklidagi pastki juft shesternyalar tishlashmasi qirqma rostlash qistirmasi (30) vositasida rostlanadi. Yangi juft tishlari yon tirqishi 0, 25-0, 64 mm oraliqda qilib o‘rnatiladi. Konus rolikli podshipniklar (27) va pastki konus juft yetaklanuvchi shesternyasi (2) o‘q tirqishi podshipniklar ichki oboymalari orasiga qo‘yilgan halqalar (26) bilan rostlanadi.