Zamonaviy axborot texnologiyalari bugungi kunda jamiyatda alohida ahamiyatga EGA

Amaliy qism
= ноль | один | два | три | четыре | пять | шесть | семь | восемь | девять;
public = + Yuqoridagi grammatika faqat raqamlar ketma-ketligidan iborat so’zlarni taniydi. Masalan 1, 123 yoki 456784. So’zlarning qanday tovushlardan iborat bo’lishi cmudist.dict faylida tovushlarga ajratilib ko’rsatiladi.



1-rasm
1-rasm. cmudist.dict faylida so’zlarning tovushlarga ajratilishi Bu faylga istalgan so’zlarni qo’shish yoki o’chirish mumkin. Grammatikadagi barcha so’zlar bu ro’yxatda ham bo’lishi shart. Grammatikada ishlatilmagan so’zlarni esa o’chirib tashlash mumkin. Pocketsphinx mobil platformalar uchun ko’plab loixalarda nutqni qo’llash imkoniyatini yaratadi, nuqtni tanish sifatini ta’minlaydi. Undan tashqari loixaga uni kiritish oson amalga oshiriladi. Lekin albatta, ba’zi muommolar yechimsiz qolmoqda. Xususan, harflarni tanish masalasi eng murakkab masala hisoblanadi. Chunki harflar bir-biriga o’xshash hisoblanib, bitta guruhga tegishli harflarni aniqlash murakkablik tug’diradi. Masalan b, d, e yoki l, n, m harflari bir-biriga o’xshash bo’lib, yanglishgan holda aniqlanishi mumkin. Avtomobillar vin nomerlarini nuqt yordamida kiritishda harflar yetarlicha ko’p bo’ladi. Agar har bir harfni tog’ri aniqlash extimolligi 95 % bo’lgan taqdirda ham barcha harflarni to’gri topish ehtimolligi (0.9510 = 0.59) 59 % ga teng bo’ladi. Bu esa yetarlicha aniqlik emas. Shunday bo’lsa ham nutq tovushlarini tanishda Pocketsphinx yuqori aniqlikda ma’noga ega so’zlarni topadi va mobil dasturlarda har xil loixalarda qo’llanilishi mumkin.
Hozirgi kunda nutq signallariga raqamli ishlov berish, nutq signallari asosida shaxsni
tanib olish, nutqni matnga o’tkazish masalalari dolzarb bo’lib qolmoqda. Nutq bilan bog‘liq tizimlar tibbiyot, ishlab chiqarish, qishloq xo’jaligi va biznesning turli sohalarida kengqo’llanilmoqda, jumladan, klinikada shifokor tomonidan elektron kartaga kiritiladigan tashxislar yoki telefondagi interaktiv ilovalarda nutqni avtomatik aniqlash va sintez qilish kabi tizimlar.Nutq insonlar muloqotini qulay tabiiy shakli bo’lib, uni tanib olish- kompyuter dasturlariyordamida so’zlar ketma-ketligiga o’tkazishdan iborat. Nutqni tanib olish - bu nutq signalini matnli ma‘lumotlarga o‘tkazishning avtomatik jarayonidir. Teskari jarayon esa - nutq sintezi deb ataladi. Hozirgi kunda nutq signallari belgilarini shakllantirishning ko’plab usullari mavjud.
Masalan, LPCC, PLP, MSFB, MFCC va boshqalar[2].
Quyida shaxsni ovozi asosida tanib olishda keng qo‘llaniladigan beglilar to’plamini
shakllantirishning MFCC usuli va uni joriy etish bosqichlari ko‘rib chiqiladi.
MFCC -busignal spektrining ixcham ko’rinishi (to’lqin shakli cheksiz sonli
sinusoidalarning yig‘indisi bilan ifodalanganda) bo‘lib, uning algoritmi 1-rasmda keltirilgan[1].

Diskretlash:
Ushbu bosqichda kirish signalini analog signaldan raqamli signalga16 kHznamuna olish chastotasi bilan almashtirish amalga oshiriladi.