Zaripova komilaning


Download 0.59 Mb.
bet3/4
Sana05.02.2023
Hajmi0.59 Mb.
#1167168
1   2   3   4
Bog'liq
maqola KURS ISHI

L.N.Xaritonovning ko'rsatishicha, yoqut tilida birinchi bo 'g'in oxiriga ba’zan - is-is / / -us qo'shiladi: ubus-uzup (ub-uzun). Sariq uyg'urlar tilida yau-yasil, qap-qara / / qau-qara, kekpicek, ak pigax, qii-g’ara6 Ko'pgina turkiy tillarda p,m tovushlarining, o'g'uz guruhiga mansub tillarda s tovushining fonetik vosita sifatida kelishi kuzatiladi. Sariq uyg‘urlar tilidagi p o‘rnida u tovushi keladi: sau-sari.
O ‘zbek, uyg'ur, qozoq, turkman tillarida intensiv shaklda tovush va vazifa jihatdan o'xshashlik asosiy o‘rinni egallaydi. To‘rtta tilda ham p, m tovushlari xarakterli bo'lib, s tovushi o ‘g‘uz guruhidagi turkman tili va ba’zi o'zbek so'zlarida ko'rinadi. Turkiy tildagi rang-tus bildiruvchi so' zlarda s tovushi orqali intensiv forma hosil qilish, deyarli kuzatilmaydi. Faqat turk tilida mas-maviy so'zi uchraydi. Bu o'rinda p, m tovushlari o'rnida s ning qo'llanishi maviy so'zi boshida lab-lab undoshi kelganligi bilan izohlanadi.
Turkiy tillarda sifat yasalishi affiksatsiya, so‘z qo‘shilishi va adyektivatsiya orqali amalga oshiriladi.Turkiy tillarda sifatlarning qo‘llanishi, ma’lum ma’noda, cheklangan. Bunga sabab otning sifat vazifasida kelishidir: tat. q'sh, '^as “qush uyasi (ini)”, telki mex “tulki mo‘ynasi”, kümüš sağat “kumush soat” kabi.
Yasama sifatlar so‘z yasovchi qo‘shimchalar yordamida hosil qilinadi. Masalan, tatar tilida kyoš so‘ziga -li qo‘shimchasini qo‘shish orqali kyošli “kuchli” sifati yasaladi. “Janjal, urush” ma’nolarini anglatuvchi suğš so‘ziga -šan qo‘shimchasini qo‘shish orqali suğššan “urishqoq”, “janjalkash” sifati hosil qilinadi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati.

  • Karimov I.A. Amalga oshirayotgan islohotlarimizni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyati qurish-yorug' kelajagimizning asosiy omilidir // Xalq so'zi, 2013-yil, 7-dekabr.

  • Karimov I.A. Yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch. - Toshkent: Ma'naviyat, 2008.- 176 b.

  • Qosimova K., Ne'matova A. 2-sinfda ona tili darslari. - Toshkent, 2004.



Download 0.59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling