Zaxiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti


Download 0.76 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/39
Sana25.11.2021
Hajmi0.76 Mb.
#177152
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   39
Bog'liq
ingliz tilida shaklan faqat birlikda turuvchi otlar va ularning ozbek tilidagi muqobillari qiyosiy tahlili hamda linguodidaktika muammolari

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


36 

 

2.2 Ingliz tilida shaklan faqat birlikda turuvchi otlar va ularning o’zbek 



tiliga tarjimasi muammolari 

 

Tarjima  bu,  boshqa  tildagi  badiiy  go’zallikni  o’z  xalqi  uchun  ijodiy 

o’zlashtirish, yangi tilning quvvati va qudratini namoyish  etib,  asarni  shu  tilning  

san'at  qodisasiga aylantirish demak.   

 

 

 



 

 

 



Til    -  muayyan    millatning    atrofdagi   borliqni   qanday    xis  etayotganligini  

ifodalovchi,    ushbu    olamning    o’ziga    xos    tomonlarini  tegishli    mamlakatning  

geografik  jihatdan  joylashuvi,  tarixi,  dini  va an'analariga  bog’liq  holda  millat  

nuqtai  nazariga  asoslanib  aks ettiruvchi vositadir. Til vositasida insonlarning har 

qanday uyushmasi o’z niyati, xoxish va istagini izxor qiladi.    

 

 



 

Xalqaro  munosabatlar  amaliyotida  dunyo    tillarining    oltitasi  yetakchilik  

qilishi  e'tirof etilgan. Ulardan biri shubhasiz ingliz tili bo’lib, u  to’rt  yuz  million  

kishi uchun  ona  tili  hisoblanadi.  

[7, 6]

 

 



 

 

 



 

 

Bundan tashqari, uch yuz millionga yaqin  kishi  ushbu  tildan  millatlararo 



munosabatlar  vositasi  sifatida  foydalanadi.  Jahonning  yana  bir  yarim  milliard  

aholisi  o’z  ishi  va  hayotida  ingliz  tilini  ikkinchi  yoki  uchinchi til sifatida 

qo’llaydi.   

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

Tilni professional  darajada  o’zlashtirib,  tarjimon  bo’lib  ishlash deyarli keng 



yoritilmaydigan, o’ziga xos va yetarlicha nozik masaladir. Tarjima  qiyofasi  turli-

tuman  bo’lib,  unda  reklama matnidan shifokorlar  qo’llaydigan  atamalarga,  olim  

kishining  falsafiy muloxazalaridan chim ustida o’ynaladigan xokkeyning xalqaro 

matchiga oid e'tiroz  muhokamasiga  va  shu  kabi  cheksiz  mavzularning  biridan 

ikkinchisiga  o’tishga  to’g’ri  keladi.  Bu  esa  professional  tarjimondan nafaqat 

tilga, balki og’zaki nutqqa oid bilimlarga ham ega bo’lishni talab qiladi. 

 

Tarjima -juda murakkab ishdir. Sun'iy intellekt texnologiyalariga asoslangan 



avtomatik tarjima tizimlari paydo bo’lib borishiga qaramay tarjima har doim ijodiy 

ish bo’lib kelgan va shundayligicha qoladi. Agar kishi  tarjima  haqidagi  zaruriy  

ma'lumotlarning    loaqal    minimumidan  boxabar    bo’lsa,    tarjima    oldida    turgan  

vazifa  yechimini  yengillatishi mumkin,  zero  ushbu  minimum  tarjimonga  vazifani  




37 

 

to’liq  anglab  yetish, tarjima  qila  olishiga  doir  real  qobiliyatini  to’g’ri  belgilash 



imkoniyatini    beradi.    Buning    uchun    professional    tarjimonlarda  shakllangan  

ko’nikma  va  usullarni  o’zlashtirish,  shuningdek,  tarjima byurolari xizmatlaridan  

unumli  foydalanish darkor. Materialni  bayon etish uslubi, yo’sini, shakli va tarzi 

ham muhim ahamiyat kasb etadi. 

Bugungi   kunda   xalqaro    aloqalar   shu   qadar    jadal   kechib   bormoqdaki, 

tarjima  qilinishi  kerak  bo’lgan  hujjatlar  soni  (asliyat  hajmi)  kun  sayin  ko’payib  

bormoqda.  So’nggi  yillarda  og’zaki  arjimaning  ham,  yozma tarjimaning  ham  

hajmi    sezilarli    ravishda    ortib    ketdi.    Tarjimonlar  safiga    qo’shilganlar    soni  

ko’paydi.  Chet  tili  va  tilshunoslikka  oid ma'lumotga  ega  bo’lishni  istaganlar  

sonining    ortib    borishi    esa  -  tarjimonlik    kasbiga    talab    hamon    dolzarbligicha  

olayotganligidan dalolat beradi. 

 

 



 

 

 



 

Tarjima  o’rgatilayotgan  tilda  berilgan  notanish  ma’lumotni,  ingliz  tilida 

tushunish qiyin bo’lgan ma’lumotni ongli tushunishga yordam beradi. Tarjimadan 

foydalanib,  tarjimon  ingliz  tilini  bilmaydiganlarga,  ma’lumotni  o’quvchi, 

talabalarning ona tilisiga ag’darib beradi. Natijada, ingliz tilini bilmaydiganlar ham 

ingliz  tilidagi  ma’lumotdan  boxabar,  tanish  bo’lib  ta’lim  oladilar.  Tarjima  orqali 

xujjatlar, kitoblardagi o’zgalarga yetkaziladi. Tarjima orqali davlat arboblari, kasb 

mutaxassislari, turli tashkilotlar aloqa, muloqot qiladilar, ish yuritadilar.   

[7, 7]

   


Biz  tarjima  orqali  ingliz  va  amerikalik  shoir,  yozuvchi,  atoqli  olimlarning 

hayoti  turmushi,  ishlari,  she’rlari,  ertaklari,  hikoyalari,romanlari,ingliz  tilida 

gaplashadigan  mamlakatlar  xalqlari  hayoti,  madaniyati,  urf-odatlari  bilan 

tanishamiz, tanishtiramiz. Bu esa dunyoqarashni kengaytiradi, tarbiyaga ijobiy ta’sir 

qiladi. Bitiruv malakaviy ishimizning ushbu qismida biz ingliz tilidagi shaklan faqat 

birlikda turadigan otlarni tarjimasida uchraydigan qiyinchiliklarni va muammolarini 

yoritib o’tishga xarakat qildik.  

Quyida  biz  mashxur  ingliz  va  amerika  yozuvchilari  asarlaridan  olingan 

shaklan faqat birlikda turuvchi otlarni olganmiz va ularni tarjima qilish yo’llari va 

qiyinchhiliklarini  yoritib  o’tishga  xarakat  qildik.  Yuqori  boblarimizda  aytib 

o’tganimizdek, ingliz tilida shaklan faqat birlikda turadigan otlar quyidagilar: fish, 



38 

 

salmon, reindeer, sheep, cattle, trout, police, people, youth va hokazo. Bu otlarning 

birlik shakli ham ko’plik shakli ham bir xil, ular omonim ko’rinishda. Bunday otlarni 

tarjima qilayotganda, albatta, kontekstga qarash kerak bo’ladi. Masalan fish so’zini 

olamiz. 

  There is a lot of fish here. Bu yerda baliq ko’p. Ko’rib turganimizdek, bu gapda 




Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling