‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi p. S. S u L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni

D izel dvigateli bilan ishlaydigan traktor va kom baynlar ham 
atm osferani ifloslaydi. Bu m ashinalar katta m aydonlar bo'ylab 
tarqoq holda ishlasa-da, ulardan chiqqan zararli gazlar tezlik 
bilan havoga tarqaladi. S hunin g uchun ulardan foydalanilganda

---

y on ilg ‘ i t a ’m in o t i va y o n is h t iz im la r in i s o z la b , t o ‘g ‘ ri 
ekspluatatsiya qilish lozim. K o 'p la b benzin va kerosinlar ularni 
saqlash, avtom ashinalardan traktor va kom baynlarga q u yish  
vaqtida b u g ia n a d i.
A tm osferani ifloslantirishda transport vositalarining «hissasi» 
respublikam iz hududida yu q oriligich a qolm oqda. R esp u b lik a 
b o ‘yicha bu ko'rsatkich 35 fo izn i, ayrim shaharlarda (A n d ijon , 
Buxoro, Samarqand, Toshkent) esa 80 % ni tashkil etadi. K eyin gi 
yillarda olib borilgan kuzatishlar shuni k o ‘rsatadiki, rak kasalligi 
kelib chiqishida avtom obilda y o n ilg ‘ining chala yonishi natijasida 
ajralib chiqadigan aromatik u glevod orod lar ham rol o ‘yn ash i 
m a ’lum b o 'ld i. S a n o a tla sh g a n va transport harakati k u c h li 
rivojlan gan hududlarda bu k a sa ld a n n ob u d b o iis h , b o sh q a  
regionlarga nisbatan 15-30 % ortiq ligi aniqlangan.
11-rasm. E nergetika k o rx o n a la ri tashlam alari.
S a n o a t tashlam alarining k im y o v iy tarkibi y o n ilg ‘i turiga 
(q attiq , suyuq, gazsim on) va uni y o n d irish usullariga k o ‘ra 
turlicha b o ia d i. K o ‘mir, neft, ga z yonilg'ilari yonganda turli 
sa b a b la r g a k o ‘ra t o i a y o n m a y d i. S h u n in g u ch u n s a n o a t 
k o rx o n a la rid a n atm osferaga k a tta m iq d ord a chala y o n g a n  
zarrachalar (qurum, kul, chang) va zararli gazlar (uglerod q o ‘sh