‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi p. S. S u L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni

S h u n i ham t a ’k id la sh j o iz k i, a v to m o b illa rd a n c h iq a d ig a n  
q o ‘rg‘oshin zarrachalarining 40 foizi diametri 5 m km . dan kichik 
b o ig a n zarrachalardir. U lar uzoq muddat davom ida m uallaq 
h olatd a turish va havo orqali hayvonlar va insonlar organizm iga 
kirish xususiyatiga ega. M a ’lum otlar shuni ko'rsatadiki, A Q SH  
va Y ap on iyad a atm osferani ifloslantiruvchi m anbalar ichida 
a v t o t r a n s p o r t v o s it a la r i o ld in g i o ‘rinda tu r a d i. X o r ijiy  
m am lakatlar atm osferasini ifloslantiruvchi gazlar ichida is gazi, 
uglevodorodlar va azot oksidlari barcha tajovuzkor gazlarning 
6 0 -7 0 % ini tashkil q ilsa , respublikam izda bu ko'rsatkich 35 
fo iz n i, ayrim sh a h a r la r d a (A n d ijo n , B u x o ro , S a m a rq a n d , 
T o sh k e n t) esa 80 fo iz n i ta sh k il qiladi. M u staq il D a v la tla r 
H am d o'stligi hududlarida avtotransport vositalari tom onidan
1988-yilning o ‘zida 35,8 m illion tonna zararli tashlamalar havoga 
ch iq a r ib ta sh la n g a n . M o s k v a , Sankt-P eterburg, T o sh k e n t, 
Y erevan va boshqa sh ah arlar havosida is gazi ruxsat etilgan 
m e ’yordan 3 -1 0 m arta z iy o d ekanligi qayd etilgan. Bu borada 
kundan-kunga k o 'p a y ib borayotgan havo laynerlari ham o ‘z 
hissasini q o ‘shm oqdalar. Jum ladan, «Boing-707» tipidagi bitta 
h avo layneri 6850 ta avtom ob ild an chiqadigan zaharli gazlarni 
a tm o sfe r a g a ta sh la y d i. B u n d a y va bunga o ‘x sh a g a n h avo 
laynerlaridan necha m in glab uchib yurganligi hisobga olinsa, 
ularni havo muhitiga yetkazayotgan zararini tasavvur qilish qiyin 
em as. H ozirgi vaqtda biosfera turli tashqi kuchlar ta ’siri ostida 
yildan-yilga o ‘zgarib borm oqda.