‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

1-chizma. Iqtisodiyotning turli yo‘nalishlari va maktablari

---

Q.Yo‘ldoshev, N.Yo‘ldoshev, A.Razzoqovlar tomonidan mamlakati- 
miz hududida yashab, ijod etgan donishmandlaming iqtisodiy merosi 
to‘g‘risida bir qancha ilmiy maqolalar va o‘quv qo‘llanma chop etildi.
2000- yili TDIU da «Iqtisodiy meros va jahon tajribasi» mavzusida 
respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi o'tkazildi va uning materiallari 
(2001-yil, 9.75 b.t.) nashr qilindi.
Shulami hisobga olib, darslikka alohida ikki bob kiritildi. Unda 
Markaziy Osiyo mutafakkirlarining iqtisodiy g'oyalari keltirildi. Bunda 
keyingi davrda boshqa mintaqalarda chiqarilgan adabiyotlaming 
tajribasidan foydalanildi.
Umuman, respublikamizda «Xalq xo‘ja!igi va iqtisodiy ta’limotlar 
tarixi» (08.00.02) fani bilan u yoki bu darajada shug‘ullanayotgan 
barcha kuchlami birlashtirish, dastur, o‘quv qo'llanma, darslik tay- 
yorlash, malakasini oshirish, ilmiy daraja olishga imkon beruvchi 
ixtisoslashgan kengash ochish, biigalikda konferensiya va boshqa anju- 
manlami o‘tkazish, ilmiy tadqiqotlar olib borish vaqti yetdi.
Ushbu darslik Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti «Iqtisodyot 
nazariyasi» kafedrasi a’zolari i.f.d., professor, 0 ‘zbekiston Respublikasida 
xizmat ko‘rsatgan xalq ta’limi xodimi A.A. Razzoqov, i.f.d. Sh.H. 
Tashmatov (11-14-boblar) hamda i.f.n. N. O‘rmonov (3-4,22-boblar) 
tomonidan yozilgan. Har bob oxirida qisqacha xulosalar, asosiy tushuncha 
va iboralar, nazorat va mulohaza qilish uchun savollar keltirildi.

---

KIRISH 
«IQTISODIY TA’LIMOTLAR TARIXI» 
KURSINING PREDMETI VA USLUBI
«Iqtisodiy ta’limotlar tarixi» kursi iqtisodiy fanlar tizimida muhim 
o‘rin egallaydi.
Insoniyat o‘zinmg ko‘p ming yillik tarixi davomida katta iqtisodiy 
va ijtimoiy taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tgan. Har bir davrda u yoki bu 
mamlakatda ayrim shaxslar (olim yoki hokimlar) tomonidan shunday 
iqtisodiy ahamiyatga molik fikr, g‘oya, nazariya, konsepsiyalar ilgari 
surilgan va amalga oshirilganki, bir holda shular tufayli davlat va xalqlar 
ravnaq topgan, ba’zida tanazzulga uchragan. Ana shu iqtisodiy g'oyalami 
har tomonlama chuqur o‘rganish, tahlil etish, ular orasidan 
umumbashariy ahamiyatlilarini ajratib olib, hozirgi davrga, ya’ni 
hayotga tatbiq etish amaliy va nazariy jihatdan foydaUdir.
«Iqtisodiy ta’limotlar tarixi» fanining predmeti bo‘lib, ma’lum 
davrlardagi ijtimoiy qatlamlar, insonlar manfaatini ifoda etuvchi iqtisodiy 
g‘oyalar va ijtimoiy konsepsiyalaming vujudga kelishi, rivojlanishi va 
almashinuvining tarixiy jarayoni hisoblanadi.
Bu g'oyalar ayrim iqtisodchi olimlar, nazariy maktablar, oqimlar 
va yo‘nalishlaiga tegishlidir. Iqtisodiy ta’limotlar tarixi mustaqil fan 
sifatida eng qadimgi davrdan boshlab, to hozirgi zamongacha vujudga 
kelgan asosiy iqtisodiy fikr, g'oya, qarash, nazariya va ta’limotlami 
o‘z ichiga oladi.