Ўзбекистон 0, л-4112 Х л-70 комбинацияларининг F2дурагайларида тола қоплами (тук ва тола) нинг ирсийланишини ўрганиш”

КИРИШ
Мавзунинг долзарблиги. Ғўза дунё қишлоқ хўжалик экинлари орасида энг етакчи экинлардан бири ҳисобланади. Дунёда 80дан ортиқ давлат пахтачилик билан шуғулланади. Шулардан 10 та давлат дунё бўйича етказиладиган чигитли тола ҳосилининг 90 – 95% ини беради. Бу давлатлар орасида Ўзбекистон Республикаси ҳам бор. Мамлакатимиз йилига 3.3 – 3.5 млн.т. орасида пахта ҳосили етказиб бермоқда. Шундай катта хирмон кўтариш селекционерларимиздан янги-янги ҳосили юқори, касалга чидамли, толанинг технологик хусусиятлари юқори бўлган навларни яратишни тақозо этади.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамасининг 1998 йил 25-ноябрда чиқарган қарори айнан мана шу масалаларга қаратилган. Қарорда’’……селекция,уруғчилик, навларни янгилаш, пахтанинг тола сифати юқори бўлган янги тез пишар навларни жорий этиш ва уларни мамлакатнинг турли тупроқ-иқлим шароитларида оқилона жойлаштириш сохасидаги ишларни хар томонлама таққослаштириш ва жадаллаштириш устивор давлат вазифаси деб ҳисоблансин”-деб кўрсатилган. Ғўзанинг янги серҳосил навларини яратишда бошланғич материалнинг роли ниҳоятда катта. Хўжалик нуқтаи назардан белгилари юқори бўлган, касалликкларга чидамли бошланғич материаллар етказиш мавзунинг долзарблигидан далолат беради.
Тадқиқотнинг мақсади: Ғўза генетик коллекциясининг янги линияларини ўзаро чатиштиришдан олинган Ғ₁, Ғ₂ дурагайларида чигит тукланиши, тола чиқиши, тола индекси ва 1000 та чигит оғирлиги каби миқдор белгиларнинг ирсийланиш қонуниятларини ўрганиш ҳамда чигит тукланиши бўйича ота-оналардан бири сифатида олинган линиянинг генотипини аниқлаш.
Тадқиқот вазифалари. Ўзбекистон Миллий университети Ғўза генетикаси ва генколлекцияси лабораториясида генетик коллекциясининг Л– 4112 интрогрессив линиясини анализатор мутлақ яланғоч уруғли Л-70 линия билан чатиштирилиб олинган Ғ₁, Ғ₂ дурагайларида чигит тукланишини , миқдор белгиларнинг ирсиқйланишини генетик таҳлил қилиш. Олинган далилларни математик-статистика бўйича қайта ишлаш, олинган далилларга асосланиб туриб илмий хулосалар чиқариш.