Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш
Толали оптик алоқа рақамли тизимларининг линия кодлари
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
b8fd5522-1110-406f-9aec-3315962c80dd
7.4. Толали оптик алоқа рақамли тизимларининг линия кодлари
Линия кодининг параметрлари оптик тола параметрлари билан мослашган бўлиши керак. Рақамли электр импульслар оптик нурланиш (оптик ташувчи) жадаллиги ёки қувватини модуляциялаб, рақамли оптик сигналларнинг линия кодини шакллантиради. Оптик линия коди электр линия кодларидан фарқли равишда бир қутбли бўлади. Оптик линия кодларига бир қатор талаблар қўйилади: 1. Рақамли ТОА тизимлари линия кодларининг тузилиши тактли синхронизация импульсларини шакллантириш учун рақамли сигнал таркибидан тактли частотани осонгина ажратиб олишни таъминлаши керак. 2. Линия кодининг тузилиши алоқани узмасдан линия тракти қурилмалари созлигини назорат қилишни, узатиш сифатини ва юкори шовқин бардошлиликни таъминлаши керак. 3. Шовқин ва дисперсия бузилишларини камайтириш учун оптик линия кодининг энергетик спектри иложи борича тор бўлиши керак. Спектр орали½и қанча кенг бўлса, шоқин сатҳи шунча ортади ва аксинча. 4. Линия кодининг энергетик спектри таркибида доимий ташкил топувчилар бўлмаслиги керак. Бу ТОА тизимлари линия тракти қурилмаларининг кучланиш таъминотини юқори аниқликда ўрнатиш кераклиги билан тушинтирилади. Символлараро халақитларни камайтириш мақсадида паст частотали соҳаларда чатота орали½и чегараланган бўлиши керак. 5. Шунингдек, символлараро халақитларни камайтириш учун энергетик спектри юқоридан чегараланган бўлиши зарур. 6. Оптик линия коди кодер ва декодер қурилмалари соддалашувини таъминлаши керак. Юқорида келтирилган талабларнинг тўлиқ ҳажмдаги йи½индисига ҳеч қайси код жавоб бермайди. Шунинг учун қўйиладиган талабларга бо½лиқ ҳолда ТОА тизимларида турли кодлардан фойдаланилади. ТОА тизимлари аппаратураларида қўлланиладиган бошлан½ич код NRZ (non return to zero – нолга қайтмаслик) коди ҳисобланади. NRZ кодининг спектрида тактли частотанинг дискрет ташкил этувчиларини бўлмаслиги сабабли тактли частота ажратгич қурилмаси мураккаблашади ва регенераторнинг қабул қилиш қурилмаларини синхронизацияси қийинлашади. Барча оптик кодлар блок кўринишида бўлиб, уларда бошлан½ич NRZ кодининг ҳар бир “m” импульсидан линия оптик кодининг “n” импульси шаклланади. Бунда ҳар доим n>m бўлиб, ортиқча импульслар линияга 109 узатилади. Бу линия кодида ортиқлик дейилади. Бундай код mВnВ деб белгиланади, бу ерда “В” (Binary – иккилик) бошлан½ич ва линияга узатиладиган кодларни иккилик коди эканлигини билдиради. Линия коди бошлан½ич кодни узатишга кетадиган вақтда узатилиши керак. Сигналларни линияга узатиш тезлиги f · m n · f B m л , (7.4) бу ерда f л – линия коди импульсларининг кетма – кетлик частотаси; f m - бошлан½ич код импульсларининг кетма–кетлик частотаси. Бунда шуни алоҳида белгилаб ўтиш керакки, узатиш тезлиги ошиши билан линия коди n импульсларининг ортиқлиги камайиши керак. Чунки узатиш тезлиги ортиши билан аппаратуралар мураккаблашади ва линияда дисперсия ошади. Турли оптик кодларни кўриб чиқамиз. 1В2В кодлар. Бу синфдаги кодлар содда бўлиб, бошлан½ич кодларга нисбатан линияга узатиладиган импульслар сони 2 марта ошиқ. BI-L (абсолют биимпульс) коди ҳам 1В2В синфидаги кодларга киради. BI-L кодининг шаклланиши 7.11–расмда кўрсатилган. Расмдан кўриниб турибдики, бошлан½ич NRZ кодидаги ноллар ўрнига BI-L кодида бир ва ноллар алмашиниб, кетма – кет узатилади. Бу билан шовқиндан ҳимояланганлик ортади. 1В2В кодларидан энг кўп қўлланиладигани CMI кодидир. CMI коди фильтр ёрдамида тактли частотани ажратиш имкониятига эга бўлган оддий коддир. Бундай имконият ярим тактли 1,5*f m чатотада энергетик спектрнинг максимал эканлигига бо½лиқ. Бундай кодларда бошлан½ич «1» символи 11 ва 00 блоки кўринишида, бошлан½ич «0» символи эса 01 (ёки 10) кўринишида кодланади. 11 ва 00 навбатма – навбат ўзгариши хатоликларни аниқлашга ёрдам беради. 0 -1 1 1 1 0 0 0 0 t t t BI-L +1 -1 0 -1 +1 +1 +1 -1 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 0 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling