Ўзбекистон республикаи олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

Қоринча бўлими ва уни ўсимталари 
Қоринча, ѐки abdomen, тананинг учинчи бўлимидир, бир-бирига ўхшаш 
бир нечта бўғиндан иборат бўлиб вояга етган хашаротларда оѐқсиздир. 
Қорин сегментлари, кўкрак бўғинларидан соддароқ тузилган бўлиб тепа 
яримхалқа тергит ва пастки яримхалқа стернит хамда ѐнбош энсиз юмшоқ 
плейритлардан иборат.
Дастлабки тузилишига биноан қоринча 11 сегментдан хамда дум 
компоненти – тельсондан иборат бўлган. Бундай кўринишдаги қоринча фақат 
буртсизларда 
(Protura) 
сақланиб 
қолган. 
Қолган 
туркумлардаги 
хашаротларда қоринча олигомеризацияга учраган бўлиб 5-6 бўғиндан 
ошмайди. Кўп холларда қоринчада тергитлар сони стернитлар сонига мос
келмайди. Энг кучли олигомеризацияни юксак хашаротларда кузатиш 
мумкин (пашшалар, арилар). Одатда 8 ва 9 сегментларда жинсий ўсимталар 
ѐки гениталиялар жойлашади. Бу сегментлар генитал сегментлар дейилади.
Бундан 
ташқари 
қорин 
оѐқларини 
қолдиқлари 
церкалар, 
грифелькалар, тухумқўйгичлар ва нишлар бўлиши мумкин.
Церкалар 11 сегмент ўсимталари бўлиб сувараклар, тўғриқанотлилар, 
поденкалар, қилдумлилар ва қулоқтешарларга хосдир.
Грифельклар унча катта бўлмаган, чўзинчоқ, бўғимсиз кўринишдаги 9 
сегмент стернити ўсимтасидир. Улар хам сувараклар(эркак), темирчаклар, 
қилдумлилар, қўшдумлиларда бўлади. 
Тухумқўйгич тўғриқанотлилар урғочиларининг гениталиялари бўлиб 
тухум қўйишга хизмат қилади. Тухумқўйгич 8-9 сегментларни 
ўсимталаридир. Чақувчи пардақанотлиларни ишчи ариларида тухумқўйгич 
химоя воситаси нишга айланган.
Эркак хашаротлар гениталийлари турли хил ўсимталардан иборатдир. 
Асосий ўсимталар урчиш органи - фаллос (эдеагус, пенис) 10 сегмент 

---

35 
хосиласи ва вальвалар 9 сегмент хосилалари. Уларни тузилиши хашаротлар 
систематикасида кенг қўлланилади.