Ўзбекистон Республикаси 1991 йил 31 августда ўзининг мустақиллигига эришгач, ҳар томонлама ўзининг мустақиллигини намоён қилад

O'zbekiston respublikasida vijdon erkinligi diniy tashkilotlarga munosabat
O'zbekiston respublikasi o'z suvernitetiga ega bo'lgandan keyin, erkin fuqorolik dunyoviy jamiyat o'z yo'lini tanladi. Barpo etayotgan jamiyatning tamoyillari huquqiy asoslari ishlab chiqish va umumxalq tomonidan maqullanadi. «Dunyoviy» ikkinchisi din «Islom» taraqqiyot yo'lidadir. Jaxondagi har tomonlama rivojlangan mamlakatlar deyarli hammasi «Dunyoviy» taraqqiyot yo'lidan bordi. Shu jumladan O'zbekiston ham dunyoviy taraqqiyot yo'lidan borayotgan mamlakat dinga munosabat demokratik, erkin fikr xilma-xilligiga asoslangan bo'lib, ularda din hayotidagi ij-y va madaniy, ma'naviy, ruxiy muxit rang-barangligini ta'minlaydi, xilma-xil tarixiy qadriyatlarga bir vaqtda amal qilish xuquqini berishga asoslangan O'zbekiston dinining jamiyatda tutgan o'rni kanstitusion maqomi bilan belgilangan. O'zbekiston Konstitusiyasiga muvofiq, barcha fuqaro millatidan, irqidan, diniy e'tiqodidan qat'iy nazar vijdon erkinligi kafolatlangan. Bu yerda millatlararo munosabatlarni barqaror saqlash va rivojlantirishda diniy omil olingan. Chunki O'zbekistonda islom dini bir qatorda privoslablar, yaxudiylar, babtislar, osventistlar, kotoliklar, luteronlar singari bir qancha din va masxablar mavjud. Ulardan har birini o'ziga xos mafkurasi, tartib qoidasi, o'z falsafasi mavjud. Ana shu xilma-xiliklan va haqiqiy demokratik tamoyillardan kelib chiqib, O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasida : «Hamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanadi. Har bir inson hoxlagan diniga e'tiqod qilish yoki xech qaysi dinga e'tiqod qilmaslik huquqiga ega» degan quyida keltirlgan. (31 modda ). Davlat va diniy tashkilotlar o'rtasidagi munosabat masalasiga quyidagi modda aniq kiritilgan. «Diniy tashkilotlar va birlashmalar davlatdan ajratilgan, hamda qonun oldida tengdirlar». Davlat diniy birlashmalar faoliyatga aralashmaydi (61- modda.)
Mustaqil. O'zbekistonda ma'naviy - ma'rifiy ishlar
Mustaqil O'zbekistonda madaniyatning rivojlanishi avvalambor, zamon va davr talabiga mos hayotning tarkibiy qismi bo'lish mafkura bilan bog'liq. Chunki mafkurra va ma'naviyat ajralmas umumiylikga ega bo'lib, biri – ikkinchisini to'ldiradi, birgalikda rivojlanadi va jamiyatning ma'naviy ozuqaga bo'lgan ismolini qondiradi. Ma'naviyat, maqsad va rejalarini, orzu umidlarini amalga oshirish yo'lari va rejalarni orzu umidlar, maqsad va rejalarini amalda ro'yobga chiqarishida muammolarni hal etishdan asosiy ma'naviy rolini o'ynaydi. Shuning uchun ham qonunlarni ishlashida iqtisodiyotni rivojlantirishda, siyosatni amalkorligida, fuqorolar faolashuvida mafkura xarakatiga keltiruvchi kuch sifatida ijtimoiy hayotda katta rol o'ynaydi. Shunday ekan, mafkura haqida fikr yuritsak. Mafkura ijtimoiy borliq va taraqqiyot darajasidan yursagina u ilg'or mafkuraga aylanadi, aniq maqsadlar, orzu-umidlar sari ijtimoiy kuchlarni safarbar qiladi, uyushtiradi. Jamiyat taraqqiyotini tezlashtirdi, jamiyat taraqqiyoti uchun katta to'siq bo'lib turgan har qanday ilatlarni yo'qotib, sog'lom muhitni qaror topishi, xalqimizning ma'niviyat va ma'rifatga intilib yashash uchun nimalar qilmoq va ma'rifatga intilib yashashlari uchun zarur bo'lgan vositalarni qay tarzda ularga yetkazish muhim masalalardandir. Shu asnoda Prezidentimiz tashabbusi bilan tashkil etilgan ma'naviyat va ma'rifat jamoatchilik markazlarini o'rni beqiyosdir. «Ma'naviyat va ma'rifat» jamoatchilik faoliyatini yanada takomillashtirish va samaradorligini oshrish to'g'risidagi 1996 yil 9 sentyabrda O'zbekiston Respublikasi Prezdentini farmonida shunday deyiladi: Jamiyatda yuksak ma'naviy faoliyatlarni kamol toptirish. Milliy madaniyatni shakllantirish, yoshlarni madaniy merosimiz tarixiy an'analarimizga, umuminsoniy qadryatlarga xurmat, vatanimizga muxabbat, istiqlol g'oyalariga sadoqatli tarbiyalash mamlakatimi amalga oshirayotgan barcha islohotlarning hal qiluvchi omillaridir.