Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Юридик терминлар – қонун тили лексикаси 
Қонун тили лексикаси ўзига хос ранг-баранглиги билан ўзбек тили луғат 
қатламида салмоқли ўрин тутади. 
Йиллар давомида шаклланган ва мустақиллик шарофати ила 
такомиллашиб келаётган қонунчиликда қўлланиладиган луғавий бирликлар, 
терминлар расмийлик бўёғи билан ажралиб туради. Бундай бой луғавий 
қатламни англатган маъноларига кўра, аниқроғи юриспруденция тармоқларига 
кўра қуйидагича тасниф этиш мумкин: 
1. Жиноят ва жазо тушунчаларини билдирувчи юридик терминлар: 
босқинчилик, товламачилик, фирибгарлик, рецидив жиноят, геноцид, ёлланиш, 
терроризм, номусга тегиш, жосуслик, қўпорувчилик, туҳмат, ҳақорат қилиш 
ва ҳ.к. 
2. Жиноят процесси билан боғлиқ юридик терминлар: юзлаштириш, 
кўздан кечириш, эксперимент, экспертиза, ушлаб туриш, мажбурий келтириш, 
жиноят ишини қўзғатиш, суриштирув, суд тергови, ҳукм, аппеляция 
тартибида иш юритиш, далиллар ва ҳ.к. 
3. Фуқаролик ҳуқуқига оид тушунчаларни билдирувчи юридик 
терминлар: мулкий муносабатлар, хусусий мулк, мулк ҳуқуқи, мажбурият 
ҳуқуқи, интеллектуал мулк, ворислик ҳуқуқи, шартнома, битим, васийлик, 
ҳомийлик, юридик шахс, жисмоний шахс, вакиллик, ишончнома, даъво муддати, 
кафиллик, кафолат ва ҳ.к. 
4. Фуқаролик процесси билан боғлиқ юридик терминлар: тараф, 
тарафларнинг тортишуви, даъво қўзғатиш, кассация тартибида иш кўриш, 
тарафларнинг ўзаро келишуви, судда вакиллик, даъвогар, жавобгар, далилларни 
таъминлаш, муомала лаёқати, ҳал қилув қарори, келишув битими, даъвони 
таъминлаш ва ҳ.к. 
5. Давлат қурилиши ва бошқарувига оид юридик терминлар: 
суверенитет, давлат, давлат рамзлари, давлат герби, давлат байроғи, давлат 
мадҳияси, конституция, республика, ҳоким, ҳокимлик, Вазирлар Маҳкамаси, 
президент девони, Давлат маслаҳатчиси, сенат, сайлов, сенатор, спикер, 
қонунчилик палатаси, референдум, парламент, Олий мажлис ва ҳ.к. 

---

20