Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация теҳнологиялари давлат қЎмитаси

Бошқарувда педагогик қобилиятлар. 
Режа: 
1. Таълим – тарбия жараѐнини илмий ташкил этиш. 
2. Таълим муассаси раҳбарининг қобилиятлари. 
3. Таълим муассасаси раҳбарининг хислатлари. 
Таълим муассасаларида таълим – тарбия жараѐнини илмий асосда 
ташкил этиш ва уни самарали бошқариш барча ўқув юрти раҳбарларида 
педагогик қобилиятларнинг шаклланганлик зазуриятини белгилайди. Чунки 
педагогик қобилиятлар таълим жараѐнини иштирокчилари билан сухбатда 
турли хил тушунтириш, кўрсатмалар бериш, ҳодимларнинг фаоллигини 
оширишда уларнинг ўзига хос ҳусусиятларини инобатга олган холда 
муносабат билдириш ва бошқариш жараѐнларида мухим ахамият касб этади. 
Раҳбарлар 
фаолиятига 
ташкилотчилик, 
ташаббускорлик, 
ижодий, 
коммуникатив, бошқарув хамда бошқа кўникма ва малакалар қатори 
педагогик қобилият алохида ўрин тутади. Ҳар қандай таълим муассасасининг 
асосий вазифаси таълим жараѐнини илмий асосда ташкил этиш ва уни 

---

50 
такомиллаштириш негизи бошқариладиган объект ва бошқарувчи субъек 
тизимларидан ташкил топади. Бу тизим ўқитувчилар, педагогик ҳодимлар 
(объект) ва раҳбарлар (субъект) ўртасидаги алоқа, яъни жамоа аъзоларининг 
ўзаро муносабатларидан ташкил топади. Демак, таълим муассасасини 
бошқариш жамоа аъзоларини хамда уларни фаолиятини бошқаришдан 
иборат бўлиб, улар ўз навбатида таълим жараѐнини ва воситаларини 
бошқарадилар. 
Бошқарув юқори савияда олиб бориладиган муассасаларда: 
- интизом 
- педагогларни меҳнат унумдорлиги, 
- таълим жараѐни самарадорлиги, 
- ўқувчиларнинг ўзлаштириш кўрсаткичи юқори бўлади, 
жамоа аъзолари фаолиятида мажбурий итоаткорлик ўрнини ижодий 
ѐндашувлар эгаллайди. Таълим муассасаларини замонавий талабларга жавоб 
бериши, ривожланиши учун педагог ҳодимлар ўртасидаги иш тақсимотини 
тўғри йўлга қўйиш, уларни ўз навбатида малакасини ошириш ва қайта 
тайѐрлаб бориш, ҳодимлар фаолиятини тўғри бахолай билиш ва 
рағбатлантириб бериш, таълим жараѐнини илмий асосда ташкил этишга 
имкониятлар яратиш хамда бошқарув жараѐнига иннавацион ѐндашувлар 
технологияларини лойихалаштириш ва жорий этиш раҳбарларнинг билими, 
педагогик ва касбий махоратлари билан бирга уларнинг бошқарув 
қобилиятларига хам боғлиқдир. Қобилият – бу раҳбарга;
- интелектуал,
- касбий малака ва кўникма, 
- чидамлийлик, 
- яратувчанлик,
- ташаббускорлик, 
- ижодкорлик,
- ташкилотчилик,
- ўз фикрини эркин баѐн эта олиши, 

---

51 
- нотиқлик, 
- ишонтира олиш, 
- назорат, 
- кузатувчанлик, 
- талабчанлик, 
- хотирада сақлаб қолиш
- муносабатда фаоллик, 
- педагогик таъсир эта билиши, 
- бошқарувчилик, 
- Лидерлик ҳусусиятлари шаклланган бўлиши керак.