Ўзбекистон республикаси давлат солиќ ЌЎмитаси солиќ академияси

6. Sotish hajmini oshirish imkoniyatlarini jamlash
Sotish hajmini tahlilining xotima qismida ishga solinmagan ichki imkoniyatlar hisobiga mahsulot hajmini oshirish imkoniyatlari aniqlanmog’i lozim. Ishga solinmagan imkoniyatlar sotish hajmini oshirishga, foyda va rentabellikni ko’paytirishga qaratilmog’i lozim. Belgilanadigan tadbiriy choralar korxonaning barcha bo’g’inlarini o’z ichiga olishi kerak, ya’ni ishlab chiqarish, moliyaviy holat, moliyaviy natijalarni samaradorligini oshirishga qaratilmog’i lozim.
Mahsulot sotish hajmini oshirish rezervlari tarkibiga quyidagilarni kiritish mumkin: raqobatga bardosh, yuqori talabga ega bo’lgan mahsulotlarni ko’plab ishlab chiqarish, tayyor mahsulot qoldig’ini belgilangan me’yor darajasida saqlash, sifatsiz mahsulotlarni arzonlashtirilgan narxlarda realizatsiya qilish, ishlab chiqarishni bir maromda tashkil etish, ombordagi tayyor mahsulot kamomadini (inventarizatsiya natijasiga ko’ra) undirib olish, mahsulot sifatini oshirish va h.k.
Tahlil natijalariga ko’ra korxona mahsulot sotish hajmini oshirish imkoniyatlariga ega.

Mavzu bo’yicha tayanch iboralar:

• 
  sotish hajmi;
  
• 
  sotish hajmiga ta’sir etuvchi omillar tahlilining uslublari;
  
• 
  mahsulot yetkazib berish va sotish shartnomalari;
  
• 
  shartnoma bajarilishini tahlil etish usullari;
  
• 
  sifat ko’rsatkichlari tahlili;
  
• 
  mahsulot sifatini tahlil etish uslublari;
  
• 
  reklamatsiya to’g’risida tushuncha.
  

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Korxonalarda mahsulot sotish hajmi qaysi ko’rsatkichlar orqali ifodalanadi?
   
2. 
   Mahsulot sotish hajmini tahlil qilishda boshqaruv tahlilining asosiy vazifalari nimalardan iborat?
   
3. 
   Mahsulot sotish hajmiga tovarlar strukturasining o’zgarishi qanday ta’sir etadi?
   
4. 
   Mahsulot sotish hajmining reja bajarilishi va ularning dinamik o’zgarishlari oylar bo’yicha qanday tahlil etiladi?
   
5. 
   Mahsulot sotish hajmining o’zgarishiga qanday omillar ta’sir etadi?
   
6. 
   Mahsulot sotish bo’yicha shartnoma majburiyatlarining bajarilishi qanday tahlil etiladi?
   
7. 
   Shartnoma majburiyatlarining bajarilmasligiga qanday omillar ta’sir etadi?
   
8. 
   Mahsulot sifati qanday tahlil qilinadi?
   
9. 
   Mahsulot sotish hajmini oshirish imkoniyatlarini ko’rsatib bering.