Ўзбекистон республикаси фуқаролик кодексига ш а р ҳ 1-жилд

3) агар даъвогар ёки жавобгар ҳарбий ҳолатга ўтказилган Қуролли 
Кучлар, чегара қўшинлари ва ички қўшинлар таркибида бўлса;
4) агар муомалага лаёқатсиз шахснинг қонуний вакиллари бўлмаса;
5) тегишли муносабатни тартибга солувчи қонун ҳужжатларининг 
амал қилиши тўхтатилган бўлса.
Агар ушбу моддада кўрсатилган ҳолатлар даъво муддатининг 
охирги олти ойида, бу муддат олти ойдан кам бўлса, даъво муддатида 
вужудга келган ёки давом этиб турган бўлса, даъво муддатининг ўтиши 
тўхтатилади.
муддатнинг тўхтатилишига турилишига асос бўлган ҳолат барҳам 
топган кундан бошлаб даъво муддатининг ўтиши давом этади, бунда 
муддатнинг қолган қисми олти ойгача, даъво муддати олти ойдан кам 
бўлса, даъво муддатига қадар узайтирилади.
Даъво муддати ўтишининг тўхтатилиши қонунда кўрсатилган 
вазиятлар бўйича ҳуқуқларни ҳимоя қилиш мумкин бўлмаган вақт 
даврида унинг ўтиши содир бўлмаслигини англатади.
ФКнинг мазкур нормасида бундай вазиятлар рўйхати берилган.
ЎзР ФК 156-моддасида ўрнатилган даъво муддати ўтишининг 
тўхтатилиши учун асослар рўйхати мукаммал ҳисобланади. 
шарҳланаётган модда қоидалари императив ҳисобланади ва уларни 
томонларнинг келишуви бўйича ўзгартириб бўлмайди (шунингдек, 
ЎзР ФК 152-моддасига қаранг).
қонун ёки бошқа ҳуқуқий ҳужжат амал қилишининг 
тўхтатилиши қонун чиқариш амалиётида учрайдиган ҳолат. 
меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларнинг амал қилишини уни чиқарган 
орган тўхтатиши мумкин. Агар бундай қарор қабул қилинса, 
мазкур қонун, бошқа ҳуқуқий ҳужжат билан белгиланган талаб 
бўйича даъво муддатининг ўтиши низодаги ҳар икки тараф учун 
тўхтатилади.
шарҳланаётган модда қоидаси бўйича даъво муддати ўтишининг 
тўхтатилиши учун асослар рўйхати тугал ҳисобланади. Бироқ ФКда 
даъво муддати ўтишининг тўхтатилишини келтириб чиқарадиган 
бошқа вазиятлар ҳам кўрсатилган. ФКда бундай вазият ЎзР ФК 
158-моддасининг 2-қисмида кўрсатилган ва жиноий иши бўйича 
қўзғатилган даъво муддати ўтишини тўхтатиш билан боғлиқ. 
хусусан унда айтилишича, «Агар жиноят иши бўйича қўзғатилган 
даъво суд томонидан кўрилмасдан қолдирилган бўлса, даъво 
қўзғатилгунга қадар ўта бошлаган даъво муддати даъвони кўрмасдан 

---

387
12-боб. Даъво муддати
қолдирган ҳукм қонуний кучга киргунича тўхтатиб турилади, даъво 
муддати тўхтатиб турилган вақт даъво муддатига қўшилмайди. 
Бунда муддатнинг қолган қисми олти ойдан кам бўлса, у олти ойгача 
узайтирилади».
шарҳланаётган модда қоидалари, агар унда кўрсатилган 
вазиятлар сўнгги 6 ойда юзага келган ва давом этиб келган бўлса, 
қўлланилади. Демак, шарҳланган моддада кўзда тутилган вазиятлар 
сўнгги 6 ойдан олдинги даврдаги даъво муддатининг ўтишига 
юридик таъсир кўрсатмайди.
Даъво муддати 6 ойга тенг ёки 6 ойдан кам бўлса, шарҳланаётган 
модданинг 2-қисмида кўзда тутилган вазиятлар етиб келиши даъво 
муддати тўхтатилишини келтириб чиқаради.
Даъво муддати тўхтатилиши даъво муддатини тўхтатишга асос 
бўлган вазиятлар тугагунга қадар давом этади. масалан, белгиланган 
тартибда ҳарбий ҳолат, мораторий бекор қилиниши ёки меъёрий-
ҳуқуқий ҳужжатнинг амал қилиши тўхтатилиши билан даъво 
муддатининг ўтиши давом этади. Даъво муддатининг тўхтатилиши 
фақат сўнгги 6 ойда мумкин бўлгани учун муддатнинг қолган қисми 
6 ойгача узайтирилади. Агар даъво муддати 6 ойдан кам бўлса, даъво 
муддатигача узайтирилади.
масалан, мораторий умумий даъво муддати тугашига 3 ой 
қолганда жорий қилинган. мораторий бекор қилингандан сўнг даъво 
муддати 6 ойга тенг бўлади.