Ўзбекистон республикаси халқ таълим вазирлиги

KO’RGAZMALI QUROLLAR TAYYORLASH YUZASIDAN AMALIY TAVSIYALAR
Ko’rgazmali qurollar tayyorlashda quyidagi namunalardan foydalanish mumkin:





" O’qituvchi nutqi madaniyati " fanidan
yangi pedagogik texnologiyalar bo'yicha o'tiladigan dars ishlanmasi
3-amaliy mashg’ulot
Mavzu: Xalq og’zaki ijodida nutq odobi masalalari.
Mashg’ulot rejasi:
1. Mavzuga doir nazariy bilimlarni nazorat qilish.
2. Amaliy mashg’ulot topshirig’ini bajarish.
3. Amaliy mashg’ulot topshirig’ini tеkshirish va baholash.
Mavzuga doir nazorat savollari:
1. O’zbеk xalq og’zaki ijodi nima uchun xalq qadriyatlarining tarbiyaviy qismi hisoblanadi?
Miflar nima?
Maqollar va matallar o’rtasidagi farq nimada?
Topishmoqlar boshqa janrlardan qaysi xususiyatlari bilan farqlandi?
5. Afsonalar qanday xususiyatlari bilan miflardan farqlanadi?
6. Latifa va loflarning umumiy xususiyati nimadan iborat?
7. Ertaklar boshqa janrlardan qanday xususiyatlari bilan farqlanadi?
8. Xalq qo’shiqlarining qanday ko’rinishlari bor?
9. Nima uchun askiya faqat o’zbеk xalq og’zaki ijodiga xos janr hisoblanadi?
10. Dostonchilik an'analari haqida nimalar bilasiz?


Mashg’ulot uchun topshiriqlar:
1-topshiriq
«Xalq maqollarini qay darajada bilaman» topqirlik musobaqasida faol qatnashing. Bunda siz maqollarni davom ettirishga harakat qiling.
Aytar so’zni ayt, …………………

Haq so’zga ……………………….

Oz so’z - ………………………...

Tilni bilish - …………………….

Notiq mahmadona bo’lsa, ……….

Tildan qoqilishdan ko’ra,………...

Bеfoyda so’zni aytma, …………...

Yaxshi gap bilan …………………

Qilichning zahri kеtsa ham, ………

2-topshiriq
LINGVOPOETIST METODI
Bu metod ikki etapdan iborat. Birinchi etapda talabalarga xalq og’zaki ijodidan ma'lum bir parcha ifodali o'qib eshittiriladi. Matndagi asosiy fikrni aniqlash va unga munosabat bildirish talab qilinadi. "Agar siz ushbu fikrni aytmoqchi bo'lsangiz uni qanday ifodalagan bo'lardingiz?" mazmunidagi savol o'rtaga tashlanadi. Har bir talaba o'z ifoda tarzini yozma tarzda bildiradi va o'qib eshittiradi. Muhokama asosida eng yaxshi ifoda aniqlanadi, tahlil qilinadi.
Ikkinchi etapda esa fikr o'quvchi tomonidan aytiladi va shu asosda matn yaratish talab qilinadi. Fikr bir so'zdan iborat bo'lishi ham, so'z birikmasi yoki gap shaklida bo'lishi ham mumkin. Asosiy e'tibor talaba ongida berilagn so'z yoki gap qanday tasavvurni uyg'otgani va uning qanday ifodalanganligi hisoblanadi. Masalan: Navro’z so'zi berildi. "Shu so'z sizga nimani xotirlatadi?" mazmunidagi savollar bilan talabaga ko'mak berish mumkin. Talaba ushbu ayyomda aytiladigan xalq og’zaki ijodidan namunalar topadi. O'qib eshittirilgan xalq og’zaki ijodi namunalari ichida eng yaxshilari aniqlanadi. Bu o’quvchining nutqini rivojlantirishga yordam beradi.