Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

 
Метод қуйидагича амалга оширилади: 
1. Мавзу берилади, таълим олувчиларга берилган мавзуни уйлаш ва 
чуқур кўриб чиқиш ҳамда берилган нарсани улар қандай кўриётганни 
айтиб беришиши сўралади: ранги, шакли, жиҳатлари, белгилар ва 
ҳоказолар. 

---

145 
2. Биринчи савол ўқилади. Буни тасвирлаб беринг. Нарсага диққат 
билан қаранг. 
3. Буни солиштиринг. Нима билан фарқланади, бу нимага ўхшайди. 
4. Бунга ассацасия беринг. Ушбу нарса нима ҳақида ўйлашга сизни 
мажбурлайди, нима фикр хаёлингизга келади, нимага ўхшаши мумкин, ёки 
фарқли томонлари.
5. Ушбу нарсани таҳлил қилинг. Ушбу нарсани қандай ясаш мумкин. 
Қандай ишлатиш мумкин. 
6. Ҳа ёки йуқ деган далиллар келтиринг, ишонтира оладиган далиллар 
келтиришга ҳаракат қилинг. 
Ёзма ишни таълим олувчилар якка тартибда бажариб бўлганларидан 
сўнг, таълим берувчи гуруҳларни жуфтликка бўладилар ва ҳар бир 
жуфтлик ўзининг шериги билан кубикнинг бир томонини ўқиб чиқадилар.
Гуруҳдан ихтиёрий иккита жуфтлик ўзларининг ёзма жавобларини 
бутун гуруҳга ўқиб берадилар. 
“Кубик” методининг таркибий тузилмаси 
 
 
 
Вазифани якка тартибда бажариш 
Гуруҳларни шакллантириш 
1- гуруҳ 
3- гуруҳ 
Биргаликда бажарган вазифаларини муҳокама қилиб якуний хулосага келиш 
Гуруҳлар тақдимоти 
Баҳолаш 
Вазифани тушунтириш 
2- гуруҳ 

---

146 
“ЭССЕ” МЕТОДИ
“Эссе” методи –(французча тажриба, дастлабки 
лойиҳа)шахснинг бирор мавзуга оид ёзма равишда 
ифодаланган дастлабки мустақил эркин 
фикри.Бундатаълим олувчи ўзининг мавзу бўйича 
таассуротлари, ғоясива қарашларини эркин тарзда 
баён қилади. 
Эссе ёзишдаҳаёлга келган дастлабки фикрларни зудлик билан 
қоғозга тушириш, иложи борича ручкани қоғоздан узмасдан - тўхтамасдан 
ёзиш, сўнгра матнни қайта таҳлил қилиб, такомиллаштириш тавсия 
этилади. Мана шундагина ёзилган эссенинг ҳаққоний бўлиши эътироф
этилган. Эссени муайян мавзу, таянч тушунча ёки эркин мавзуга бағишлаб 
ёзиш мақсадга мувофик. Баъзан, айниқса тарбиявий соатларда таълим 
олувчиларга ўзларига ёққан мавзу буйича эссе ёздириш ҳам яхши натижа 
беради. 
Бу усул ҳам инсон фикрлаш қобилиятини ривожлантиришда муҳим 
роль ўйнайди. Улар норасмий фикр ва қиёфаларни қайд қилиш ҳар 
томонлама кўриб чиқилмагунча ҳотирада сақлаб туриш ва уларни янада 
аниқроқ ифодалашга имкон беради. 
“ Эссе” методининг таркибий тузилмаси 
 
Эссе ёзиш тартибини тушунтириш 
Якка тартибда вазифаларни бажариш 
Тақдимот 
Баҳолаш 

---

147