Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги

“O’z o’rningni top” metodi. 

Agar  sinfda  u  yoki  bu  mavzu  bo’yicha  tortishuvlar  vujudga  kelsa  bu 

metod  yordamida  muammoning  yechimini  topish  mumkin.  Undan  ko’pincha 

darsning kirish qismida foydalanishadi va o’tilayotgan mavzuni o’rganishga turli 

xil  yondashuvlar  mavjudligi  namoyish  etiladi.  Bu  bir  tomondan.  Ikkinchidan, 

o’quvchilarga  o’z  fikrini  bayon  qilishga,  muloqot  ko’nikmalarini  qaytadan 

tuzatishga  imkoniyatlar  mavjud  bo’ladi.  Uchinchidan,  dars  so’ngida  o’qituvchi 

tomonidan mavzuni o’zlashtirish darajasini baholash aniq amalga oshiriladi. 

1.  Sinfning  qarama  –  qarshi  burchaklariga  ikkita  plakat  osildi.  Ularning 

biriga  “roziman”,  boshqasiga  “rozi  emasman”  degan  so’zlar  yozilishi  kerak. 

Plakatlarda ba’zi bir mavzuga oid savollar bo’yicha bildirilgan qarama – qarshi 

fikrlar  ham  yozilish  mumkin.  Masalan:  “anjir  gullaydi  va  meva  tugadi”,  yoki 

“anjir gullamasdan meva tugadi”. 

2.  Darsni tashkil etish qoidalari muhokama qilinadi. 

3.  Qaralayotgan  muammo  yuzasidan  o’z  fikrlariga  mos  keladigan  plakat 

yoniga borish zarurligi o’quvchilarga taklif etildi. 

4. Bo’lingan o’quvchilardan o’z qarashlarini asoslash so’raladi. Bu paytda 

bir  guruhdan  ikkinchi  guruhga  o’tish  ruxsat  etiladi  va  shu  tariqa  sinf 

o’quvchilarining hammasi jalb etildi. 

5.  Muammo  bo’yicha  fikrlar  bildirilgach,  o’quvchilar  ichida  munozara 

davomida  o’z  nuqtai  nazarini  o’zgartirganlar  va  boshqa  guruhga  o’tuvchilar 

bo’lishi  mumkin.  Bunday  hollarda  ular  o’z  o’rnini  o’zgartirish  sabablarini 

asoslashi kerak bo’ladi. 

6.    Ishtirokchilardan  opponentlari  ichida  muammo  yuzasidan  eng 

ishonchli  fikr  aytgan  o’quvchilarni  aniqlash  so’raladi.  “Kichik  guruhlarda 

ishlash”.  -  Kichik  guruhlarda  ishlash  o’quvchilarning  darsda  faolligini 

---

 

 

43 

43 

ta’minlaydi, har biri uchun munozarada qatnashish huquqini beradi, bir – biridan 

sinfda o’rganishga imkoni tug’iladi, boshqalar fikrini qadrlashga o’rgatadi. 

“Menyu”  -  Yakka  tartidda  yoki  kichik  guruhlar  bilan  ish  olib  borishni 

xohlagan  ijodkor  o’qituvchiga  “Menyu”  metodidan  foydalanish  tavsiya  etiladi. 

Bunda kichik guruh (o’quvchi) ga aniq topshiriq beriladi.  

Har bir guruh topshiriq oladi  va 3 daqiqa davomida  muhokama qilishadi, 

so’ngra  har  guruhlardan  bittadan  vakil  o’qituvchi  stoliga  kelishadi  va  tayyor 

“Menyu”ni olib qaytishadi. Bu uzun qirqilgan qog’ozlar - “Tillar” bo’lib, ularda 

xilma – xil huquq normalari bayon qilingan bo’ladi. Guruh vakili tillardan tanlab 

oladi  va  o’z  guruhiga  olib  keladi,  keyin  boshqa  o’quvchi  shu  ishni  bajaradi  va 

zaruriy  materiallar  yig’ilguncha  bu  holat  davom  etadi.  10  daqiqa  davomida 

topshiriq  muhokama  qilinadi  va  rasmiylashtiriladi.  Bu  jadval  qo’lda 

tayyorlanishi ham mumkin yoki javoblar og’zaki ham bo’lishi mumkin. Boshqa 

guruh  vakillari  savollar  berishadi,  o’qituvchi  esa  guruh  ishlarini,  sardor 

faoliyatini baholab beradi. 

“Kichik  guruhlarda  bosma  materiallar  bilan  ishlash”  -  Kichik  guruhlarda 

ishlashning  yana  bir  samarali  metodi  –  bu  nashr  qilingan  materiallar  bilan 

ishlash hisoblanadi.  O’quvchilarning zaruriy axborotlarni izlab topishlari uchun, 

nazariy  bilimlarni 

mustahkamlash  yoki  tasniflashlari  uchun, 

nazariy 

materiallarni  chuqur  anglab  olishlari  uchun  bu  metoddan  foydalanish  yaxshi 

samara beradi. Sinf 4 – 5 kishidan iborat kichik guruhlarga bo’linadi. Guruh bir 

xil  yoki  turlicha  mazmundagi  topshiriqlar,  gazetalar,  jurnallar,  fotoalbomlar, 

byulletenlar olishadi. 

Zaruriy materiallar: A - I Formatli oq qog’oz, qaychi, yelim. 

Topshiriqlar:  

O’quvchilar  5  guruhga  bo’linishadi  va  har  bir  guruhga  tegishli  topshiriq 

beriladi.