Ўзбекистон республикаси ќишлоќ ва сув хўжалиги вазирлиги


Download 481.48 Kb.
Pdf ko'rish
bet12/26
Sana09.05.2023
Hajmi481.48 Kb.
#1448003
TuriСеминар
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26
Bog'liq
atrof muhit va resurslar iqtisodiyot

2-вазифа
 
Ялпи маћсулотни тўлиќ ћаражатлари, тўлиќ фойдасини, ишлаб чиќариш функцияси 
учун фойда ва маржинал ћаражатларни аниќланг
a = 1/2x
1/2
 y
1/2
 
ќуйидаги шартларда Ра = $ 30 бирлик ишлаб чиќарилган маћсулот учун, Px = 5 $ бирлик ўѓит 
учун, Py = 10 $ 
Маћсулот (бирлик А) 
1 2 3 4 5 6 7 
Тўлиќ харажатлар 
TC 
$
Ялпи маћсулотни 
тўлиќ 
ќиймати TR $ 
Фойда (TR – TC) $ 
Маржинал харажатлар 
MC 

Маржинал ялпи маћсулот 
MR $ 
20 20 20 20 20 20 20 


Ялпи маћсулот ќиймати ва харажатлари ўртасида ќандай алоќадорлик мавжудлигини 
график кўринишда тушунтиринг. Графикда ТС харажатлар, ТR ялпи маћсулот ќиймати, 
фойда, МС маржинал харажатлари ва MR маржинал ялпи маћсулот эгри чизиѓини акс 
эттиринг. 
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 
1. Agricultural Economics: Principals and Policy by Christopher Ritson. pp. 70 – 119. 
2. Economics by David Begg, Stanley Fischer. 
3. Economics and Agricultural Management: An Introduction by Kenneth L. Casavant, Craig L. 
Infanger. 
9-амалий машѓулот. Ишлаб чиšариш босšичлари ва ишлаб чиšариш 
функциясидаги ћаражатлар 
Машѓулотнинг 
маšсади
ишлаб 
чиšариш 
харажатларининг 
асосий 
кўрсаткичларини аниšлаш йўли билан šарор šабул šилишни ўрганиш. 
Услубий кўрсатмалар: 
Тўла ћаражатлар Total Costs(TC) 
Тўла ўзгармас ћаражатлар Total Fixed Costs(TFC) 
Тўла ўзгарувчан ћаражатлар Total Variable Costs(TVC
Ўртача тўла ћаражатлар Average Total Costs (ATC)
Ўртача ўзгармас ћаражатлар Average Fixed Costs(AFC) 
Ўртача ўзгарувчан ћаражатлар Average Variable Costs(AVC
Маржинал ћаражатлар Marginal Costs(MC) 
Умумий даромад Total Revenue(TR) 
Фойда Profit (
π

Маржинал физик маћсулот Marginal Physical Production (MPP) 
Ресурсларнинг маржинал šиймати Marginal Factor Cost (MFасC) 
Ћисоб-китобларда šуйидаги формулаларни ишлатиш фойдали бўлади 
Ишлаб чиšаришнинг ћар бир даражасида TC= TFC+ TVC 
TFC=ишлаб чиšаришнинг šайси даражаси бўлишидан šатъий назар барча ћаражатлар 
йиѓиндиси (одатда DIRTI) 
TVC=ўзгарувчан ћаражатлар йиѓиндиси{Р
х
(Х) ўзгарувчан ћаражатлар бирлигини šийматини 
сарфланган ўзгарувчан ћаражатлар миšдорига кўпайтиришдан ћосил бўлган} TVC = Px * X 
ATC= TC – маћсулот чиšиш даражаси (Y) 
ATC = AVC + AFC 
AFC = TFC - маћсулот чиšиш даражаси (Y) 
AFC = TFC / Y 
AVC= TVC - маћсулот чиšиш даражаси Р
х
(Х)/Y 
AVC = TVC / Y 
MC= маћсулот чиšишидаги ўзгаришлар натижасида тўла šийматнинг ўзгариши Δ=TC/Y Δ 


1-топшириš. 
Пахта ишлаб чиšаришда(Y) Px = $8 нархдаги ўѓитдан (Х) ташšари барча моддий-
техника ресурслари ўзгармас бўлиб šолади (TFC=$20). TVC, TC, AFC, AVC, ATC, MC 
ларни аниšланг. Олинган маълумотлар асосида TC, TVC, TFC ћаражатлар эгри чизиѓини 
ясанг. 
X Y TFC 
TVC 
TC AFC AVC ATC MC 
0 0 20 0 20 
Аниšланмаган

Аниšланмаган

1 1 20 8 28 
20 

28 

2 5 20 16 36 

3,2 7,2 
3 8
4 10
5 12
6 14
7 12
8 11
2-топшириš. Натижавий ёндашув. 
Буѓдой ишлаб чиšаришда Рх = $5 нархдаги ўѓит (Х) ва Ру = $10 нархдаги ялпи маћсулот 
šийматидан ташšари барча моддий техника ресурслари ћаражатлари ўзгармасдан šолади. 
TFC = $30. TR, TFC, TVC, TC ва 
π 
ларни аниšланг

Олинган маълумотлар асосида TR,
TC ва фойдани максималлаштириш эгри чизиšларини ясанг. 
Х 
ресурслар 
У 
маћсулот
TR
TFC 
TVC 
TC 
π 
фойда 
0 0 0 30 0 30 
-30 
1 1 10 30 5 35 -25 
2 4
3 6
4 8
5 9
6 7
Note:
TR = Y * Py,
π 
= TP – TC
3-топшириš.
1 га ерга сув сарфи ва 1 га дан ялпи пахта маћсулоти берилган. Ћаражат кўрсаткичларидан 
фойдаланиб 5 га ерда пахта ишлаб чиšариш учун TVC, TC, AFC, AVC, ATC, MC ларни 
аниšланг. Ернинг баћоси P
land
= 200 сўм/га, 1м
3
сувнинг баћоси Рх = 4 сўм/м
3
.
TFC = P
land
* 5 = $1000 . 


1 га 5 
га 
X (м
3

(1000) 

(мт) 
X (м
3

(1000) 

(мт) 
TFC TVC TC AFC AVC ATC MC 
2 1 10 5 1000 40 1040 
200 8 208
1,1 
4 8 20 40 1000 80 1080 25 2 27
1,3 
6 14 30 70 1000 120 1120 14,2 1,7 15,9

19
10 
23
12 
26
14 
28
16 
29
Олинган маълумотлар асосида график ясанг. 
4-топшириš. Буѓдойнинг нархи Ру = 80 сўм/тонна, 1 га ернинг нархи Р
ер
= $ 200, 1 м
3
сувнинг нархи Рх = 6 сўм/м
3
. TR, TFC, TVC, TC и 
π 
ларни аниšланг

X (м
3

(1000) 
Y (мт) TR TFC TVC TC 
π 
фойда 
1 1,0 80 200 6 206 
-126 

2,0 

2,8 

3,4 

3,8 

4,0 

4,0 
Топшириš: 
1. Жадвал асосида 1 га дан максимал фойдани аниšланг. 
2. Буѓдойнинг нархи Ру = $ 75 бўлганда асосий ћаражат кўрсаткичларини ћисобланг. 
3. Агар маћсулот даражаси ћар иккала баћо учун ћар хил бўлса, максимал фойда бир 
хил бўладими? Нима учун? Тушунтириб беринг. 

Download 481.48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling