Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти маркетинг кафедраси

3.SWOT тахлили мохияти
SWОТ таҳлили корхонанинг миссиясини шакллантириш ва унинг мақсад ва вазифаларини аниқлаш ўртасидаги оралиқ бўғиндир. Ҳамма нарса содир бўлади бу тартибда: 1. Сиз корхона ривожланишининг асосий йўналишини белгилаб олдингиз (унинг вазифаси) 2. Кейин компаниянинг кучли томонларини тортинг ва бозор конъюнктурасини унинг кўрсатилган йўналишда ҳаракатлана олишини ва буни қандай қилиб энг яхши бажариш кераклигини тушуниш учун баҳолайсиз (SWОТ таҳлили); 3. Шундан сўнг сиз ўз корхонангизнинг реал имкониятларини ҳисобга олган ҳолда олдингизга мақсадлар қўясиз. SWОТ таҳлили қуйидаги саволларга жавоб беришга ёрдам беради: - компаниянинг заиф томонлари унинг рақобатдаги заиф томонларими ва/ёки улар маълум қулай шароитлардан фойдаланишига тўсқинлик қиладими? Қандай заиф томонлар стратегик мулоҳазалар асосида тузатишни талаб қилади? Қандай имкониятлар компанияга ўз қобилиятлари ва ресурслардан фойдаланишда муваффақиятга эришиш учун ҳақиқий имконият беради? Менежерни қандай таҳдидлар кўпроқ ташвишга солиши керак ва у ўзини яхши ҳимоя қилиш учун қандай стратегик ҳаракатлар қилиши керак? Шундай қилиб, SWОТ таҳлилини ўтказганингиздан сўнг, сиз корхонангизнинг афзалликлари ва камчиликлари, шунингдек, бозордаги вазият ҳақида аниқроқ тасаввурга эга бўласиз. Бу сизга энг яхши ривожланиш йўлини танлаш, хавф-хатарлардан қочиш ва бозор томонидан тақдим этилган имкониятлардан унумли фойдаланиш имкониятини беради. Агар сиз аллақачон ҳамма нарсани яхши билганингизга амин бўлсангиз ҳам, SWОТ таҳлилини ўтказиш яхшироқдир, чунки бу ҳолда у корхона ва бозор тўғрисидаги мавжуд маълумотларни тузишга ёрдам беради ва ҳозирги ҳолатга янгича назар ташлайди. вазият ва очилаётган истиқболлар. Бундан ташқари, таҳлил натижалари ва унинг асосида қабул қилинган қарорлар қайд этилиши ва тўпланиши керак, чунки тўпланган тузилган тажриба ("билимлар базаси") ҳар қандай компаниянинг бошқарув қийматининг асосидир. Тўғри ва ўз вақтида қабул қилинган стратегик қарорлар бугунги кунда муҳим рол ўйнайди муваффақиятли фаолият ташкилотлар. Охир оқибат, улар маҳсулотнинг ва умуман корхонанинг рақобатбардошлигига ҳал қилувчи таъсир кўрсатади.
Мазкур ҳолда маркетингнинг стратегик самарадорлигини белгилайдиган йўналишларни ажратиб кўрсатадилар: истеъмолчиларга йўналганлик, маркетингнинг ташкилий интегратсиялашуви даражаси, маркетинг ахборотининг адекватлиги, стратегик йўналганлик, жорий маркетинг фаолиятини бошқариш самарадорлиги.
Бунда ғарб амалиётида кенг тарқалган СWОТ — корхона фаолиятининг таҳлили (қуйидаги сўзларнинг бош ҳарфларидан олинган қисқа ном: Афзалликлар ва Камчиликлар, корхона учун Имкониятлар ва Таҳдидлар) тавсия этилиши мумкин. У чизма шаклида 14-чизмада кўрсатилган.
Афзалликлар ва Камчиликларни баҳолашда асосий эътибор корхонанинг ички омилларига, Имкониятлар ва Таҳдидларни баҳолаганда эса ташқи муҳитни белгилайдиган омилларга қаратилади.
Корхонанинг ички омиллари ундан ташқарида юзага келадиган истеъмолчилар, таъминотчилар, рақобатчилар, алоқадор аудиториялар ва жамоатчилик фикри билан боғлиқ бўлган муаммоларга қараганда осонроқ аниқланади.