Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим

Проприоресептив сезгилар (лот. проприус - хусусий, махсус, реcипере - 
қабул қилмоқ) - тананинг турли қисмларидаги ҳолатлардан ва уларнинг 
ҳаракатларидан дарак берувчи сезгилар.
Сенсибилизасия (лотин. сенсибилис - сезувчан) - ички омиллар таъсири 
натижасида
анализаторлар сезгирлигининг ортиб кэтиши. 
Сенсор сезгилар (лот, сенсус - сезги, ҳис) - сезги аъзоларига тааллуқли 
сезгилар. Сенсорика сезги ва идрокни умумлаштирувчи тушунчадир.

---

153 
Синестезия (юнон. синеистcсус - биргаликда сезиш) - турли хилдаги 
сезгиларнинг ўзаро таъсири натижасида қўшилиб кэтиши, (жумладан, ешитиш 
ва кўрув сезгилари ва ҳ.к.) 
Таъм билиш - сезги тури (ширин, аччиқ - чучук, тузли). Анализатор тил 
ўзагидаги нерв тугунлари ҳамда бош мия пўстлоқ қисмидаги таъм билиш 
марказидадир.
Фарқ қилиш чэгараси - қўзғовчилар ўртасидаги билинар - билинмас 
фарқни сезиш. Бу аввалги қўзғовчилар билан кейинги қўзғовчилар ўртасидаги 
қандайдир фарқ борлигини сеза олишда ифодаланади.
Екстероресептив сезгилар - ташқи оламдаги нарса ва ҳодисаларнинг 
турли хусусиятлари ҳақида дарак берувчи сезгилар мас., кўриш, ешитиш, ҳид 
ва таъм билишдан иборат ташқи сезгилар.
Ҳид билиш сезгиси - сезги тури, хилларини акс эттириш жараѐни. Унинг 
анализатори бурун тўсиқининг шиллиқ пардасида жойлашган ва унинг маркази 
бош мия пўстлоқ қисмидадир.
Мустақил ишлаш учун тавсия етилаѐтган мавзулар 
1. Сезгилар ҳақида умумий тушунча. 
2. Сезгиларнинг таснифи. 
3. Сезгиларнинг турлари. 
4. Сезги соҳасидаги қонуниятлар. 
5. Психология фанида сезги назариялари. 
6. Вебер-Фехнер қонуни. 
Тест топшириқлар 
1.Сезги бу ... 
А) енг оддий психик жараѐн бўлиб, нарса ва ҳодисалар ўзига хос 
хусусиятларини онгимизда акс этишидир Б) ўтмишдаги воқеа-ҳодисаларга 
муносабат В) сезги органларимизга таъсир етиб, онгимизда тўлиқ акс этишиГ) 
есга тушириш, есда сақлаш 
Д) шахс хулқ-атвори, хусусияти Д) оддий елементар сезувчанлик бўлиб, ташқи 
таъсирни қабул қилиш ҳисобланади.