Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги 3

Ўзбекистон экспортининг давлатлараро таркиби 
(жамига нисбатан фоизда)
35,9
34,4
27,6
26,0
31,5
31,8
47,5
34,2
33,3
64,1
65,6
72,4
74,0
68,5
68,2
52,5
65,8
66,7
0
20
40
60
80
100
120
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
МДҲ давлатлари
Бошқа давлатлар
 
 
10.2.1-расм 
Республикамиз экспорти ва импортининг товар ва географик 
таркибини такомиллаштириш орқали рақобатбардошликни ошириш бир 
қатор вазифаларнинг амалга оширилишини тақозо этади. 
 
 
 
 
 
10.2.2-расм. 
 
Хорижий давлатларда мамлакатимизда ишлаб чиқарилаётган, ёки 
ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш мумкин бўлган маҳсулотларга бўлган 
Ташқи савдо айланмасининг товар ва географик таркибини 
такомиллаштириш орқали рақобатбардошликни ошириш 
Хом ашё экспортини қисқартириб, қўшилган қиймат 
ҳиссаси юқори бўлган тайёр маҳсулотлар экспортини 
кўпайтириш 
Маҳсулот таннархини пасайтириш орқали уларнинг 
рақобатбардошлигини таъминлаш 
Янги маҳсулотларни жаҳон бозорига 
олиб чиқиш 
Иқтисодиётнинг тармоқ таркибини 
такомиллаштириш 
Ташқи савдога хизмат қилувчи 
инфратузилмани янада ривожлантириш 
Иқтисодиётни техник-технологик қайта қуроллантириш 
асосида тайёрланаётган маҳсулотлар сифатини яхшилаш 

---

236 
талабни ўрганиш, бундай товарлар бозорларига кириб бориш ва рақобат 
қилиш стратегиясини ишлаб чиқиш экспорт қилинаётган товарлар сонини 
ва мамлакатлар географиясини кенгайтиришга ижобий таъсир кўрсатади.
Жаҳон 
бозорларида 
корхоналаримиз 
маҳсулотларининг 
рақобатбардошлигини таъминлашда қуйидаги чора-тадбирларнинг амалга 
оширилиши муҳим аҳамият касб этади: 
- экспорт қилувчи корхоналарга маҳсулот тайёрлаш ва сотиш 
харажатларини камайтиришда кўмаклашиш; 
- уларни ташқи бозор конъюнктурасидаги ўзгаришлар, истиқболли 
бозорлар, рақобатчилар тўғрисида олиб борилган тадқиқотлар натижалари 
билан таништириш; 
- транспорт-коммуникация тизимларини ривожлантириш; 
- янги транспорт йўлакларини очиш орқали транспорт харажатларини 
камайтириш ва ҳ.к.
Бу борада ҳар бир тармоқ учун ишлаб чиқилиши кўзда тутилаётган 
2010-2012 йилга мўлжалланган тайёр маҳсулотни янги ташқи бозорларга 
чиқариш бўйича махсус дастурларда экспорт ҳажмини ошириш, экспорт 
қилинадиган юкларни ташиш тизимини такомиллаштириш, экспортчи 
корхоналарни маркетинг, молия ва ташкилий-ҳуқуқий қўллаб-қувватлаш
масалалари ўз аксини топади. 
Хулоса қилиб айтиш мумкинки, экспорт ҳажмини ошириш, унинг 
таркибини такомиллаштириш, умуман ташқи савдо айланмасини 
дивесификация қилиш иқтисодиётимиз таркибий тузилишида сифат 
ўзгаришларига эришиш, унинг рақобатбардошлигини ошириш орқали 
иқтисодий юксалиш ва аҳоли турмуш фаровонлигини янада кўтариш 
мақсадларига хизмат қилади.