Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик технологиялари институти “Элекротехника”

АДАБИЁТЛАР

1. Ҳошимов О.О., Имомназаров А.Т. Электр юритма асослари. 1 – қисм. Тошкент: ТДТУ, 2004.

2. Имомназаров А.Т. Нефт ва газ конларининг электр жиҳозлари. Тошкент: «Чўлпон» НМИУ, 2007.
3. «Электр юритмалари назарияси» фанидан лаборатория ишларига услубий кўрсатмалар (тузувчилар: О.О. Ҳошимов, Т.Д. Ортиқов, Л.Д. Топорнин, Н.А. Одилов, Х.С. Миникеев). Тошкент: ТДТУ, 1994.
4. Москаленко В.В. Электропривод. Москва: Высшая школа, 1991.
5. Ҳошимов О.О., Имомназаров А.Т. Электромеханик тизимларда энергия тежамкорлик. Тошкент: ЎАЖБНТ, 2004.
2 – ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ

Уч хил тезликка эга бўлган уч фазали қисқа туташган роторли асинхрон моторни автоматик бошқариш схемасини ўрганиш, йиғиш ва созлаш

1. 
   Ишни бажаришдан мақсад
   

1. Қишлоқ хўжалиги машина ва механизмларида қўлланиладиган статор чулғами икки секциядан иборат бўлган асинхрон моторларнинг иш режимларини ўрганиш ва таҳлил қилиш.

2. Статор чулғами икки секциядан иборат бўлган асинхрон моторларнинг чулғамларини юкланиш қийматига мос равишда уланиш схемаларини ишлаб чиқиш ва моторнинг энергетик кўрсаткичларини юкланишга ва чулғамларнинг уланишига боғлиқлик тавсифларини қуриш ва таҳлил қилиш.

2. 
   Ишга оид назарий тушунчалар
   

Маълумки, асинхрон моторларнинг юкланиш даражаси номиналдан кам бўлганида уларнинг энергетик кўрсаткичлари: қувват коэффициенти cос ва фойдали иш коэффициенти қийматлари сезиларли даражада камаяди.

Моторнинг энергетик кўрсаткичларига таъсир этувчи кўрсаткич бу магнит оқимидир, аммо магнит оқими моторнинг бошқа кўрсаткичларига ҳам таъсир қилади. Шунинг учун, моторнинг энергетик кўрсаткичларини моторнинг юкланиш даражаси қийматининг номиналдан кичик бўлганида ҳам юқори бўлишига эришиш учун магнит оқимини мос равишда каматириш керак бўлади.
Тармоқ кучланишининг ўзгармас қийматида мотор фазасига берилаётган кучланиш қийматини ўзгартириш натижасида магнит оқимини ростлаш мумкин. Масалан, статор чулғамларини «учбурчак» уланишдан «юлдузча» уланишга ўтказиб фаза кучланишини ўзгартиришни мисол қилиб келтириш мумкин. Статор чулғамларининг бундай уланиш схемаларини қўллаш натижасида магнит оқимининг қиймати марта камаяди ва одатда моторнинг юкланиш моменти қийматининг = 0,3 – 0,4 дан ошмаган иш режимларида энергетик кўрсаткичларини ошириш учун хизмат қилади.
Мотор юкланиш моменти нинг кенг оралиқда ўзгаришини ҳисобга оладиган бўлсак, у ҳолда нинг қайд қилинадиган кўпгина қийматларида мотор энергетик кўрсаткичларининг номинал қийматларига яқин қийматларда бўлишини таъминлаш усулларидан бири, бу статорнинг ҳар бир фазаси чулғамини икки ўрамлар сони бир хил бўлган яримчулғамлар тарзида бажаришдир.
2.1 – жадвал