Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро мухандислик технология институти

1-боб бўйича хулоса
Ушбу бўлимда хамир тайѐрлаш технологик тизимлари таҳлил этилиб, 
хамир тайѐрлаш жараѐнини автоматлаштиришнинг қонуниятлари 
ўрганилган.
Хамир тайѐрлаш жараѐнини автоматик бошқариш тизимини ишлаб 
чиқиш мақсадида автоматик назорат ва бошқаришда қўлланиладиган 
барча ўлчов асбоблари, ва уларни техник характеристикалари адабиѐтлар 
таҳлили асосида ўрганилган. 
Автоматик бошқариш системасида қўлланиладиган асбоблар 
танланган. Хамир тайѐрлаш технологик тизимини АКТ асосида бошқариш 
тизимини ташкил этиш учун, объектнинг модели, алгоритмлари ҳамда 
дастурий таъминоти ишлаб чиқилган. 

---

II. АВТОМАТЛАШТИРИШНИНГ ТЕХНИК ВА ДАСТУРИЙ 
ТАЪМИНОТИНИ ТАНЛАШ ВА УНИ АСОСЛАШ
 
2.1. Хамир тайѐрлаш жараѐнини микроконтроллер 
технологиялари асосида бошқаришнинг умумий структураси 
 
Олдинги бобда таъкидлаганимиздек, хамир тайѐрлаш жараѐни асосий 
ва узоқ давом этадиган босқич бўлиб, бўлажак маҳсулотнинг сифатини 
белгилаб берувчи омиллардан бири бўлиб ҳисобланади. хамирнинг 
технологик хусусиятларига таъсир этувчи асосий операцияларга хам-
ашѐни ва ярим фабрикатни дозалаштириш, уларни меъѐрда аралаштириш 
ва аралашмани тайѐрлаш ҳамда уни бижғитиш жараѐнлари киради. 
Табиийки, ушбу жараѐнларни маҳсулот ишлаб чиқариш технологияларига 
ҳамда уларнинг регламентига риоя қилишган ҳолда амалга ошириш талаб 
этилади.
Шунинг учун, бундай комплекс жараѐнни бошқариш мақсадларига 
эришиш учун, яъни якуний маҳсулотнинг сифатини доимий сақлаб туриш 
учун бир қатор технологик параметрларни ростлаш талаб этилади. 
Ҳозирги кунда озиқ-овқат саноатида, жумладан ярим фабрикатлар ва 
нон маҳсулотларини ишлаб чиқаришда микропроцессор технологияларига 
асосланган бошқарув тизимларидан фойдаланиш ва бундай жараѐнларни 
автоматлаштиришга катта эътибор берилмоқда. Бундай жараѐнларни 
автоматик тарзда бошқаришда замонавий дастурланувчи мантиқий 
микроконтроллерларни қўллаш яхши самара беради.
Агар биз хамир тайѐрлаш жараѐни агрегатларини ва жиҳозларини объект 
сифатида қабул қилсак ва уни автоматик бошқариш тизими сифатида 
дастурланувчи 
мантиқий 
контроллерни 
белгилаб 
олсак, 
унда 
―бошқарилувчи объект-бошқарувчи объект‖ структурали схемасини содда 
кўринишда қуйидагича ифодалаш мумкин (2.1-расм). 

---

2.1-расм. Объект ва контроллер орасидаги боғланишнинг
соддалашган структурали схемаси 
(ДМК- дастурланувчи мантиқий контроллер, МПҚ-марказий процессор 
қурилмаси, МБ-маълумотлар базаси, ОАҚ- объект билан алоқа қурилмаси, 
Д-датчик, ИМ-ижрочи механизм) 
МПҚ 
Дастур 
хотираси 
Интерфейс 
МБ 
серверига 
ДМК 
ОАҚ 
Маълумотлар 
хотираси 
К
и
р
и
ш 
Ч
и
қ
и
ш 
ОАҚ 
Д 
Д