Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро мухандислик технология институти


Бошқариш объектининг моделини тузишнинг назарий


Download 0.66 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/30
Sana17.06.2023
Hajmi0.66 Mb.
#1542813
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   30
Bog'liq
Kitob 2491 uzsmart.uz-Гулчирой

1.3. Бошқариш объектининг моделини тузишнинг назарий 
таҳлили 
Биз юқорида айтиб ўтганимиздек объкетни бошқаришда аваламбор 
бошқарилиши ва назорат қилиниши зарур бўлган параметрларни белгилаш 
зарур. Шунга мувофиқ объектнинг моделини ишлаб чиқиш мақсадга 
мувофиқ бўлади. Хамир қориш технологик жараѐнида хамир 
температураси ва намлигини бошқариш масаласини ҳал этишда биз 
объектнинг моделини ишлаб чиқдик.
Жараѐнни 
бошқаришда 
регламентга 
мувофиқ 
параметрлар 
ўзгаришининг чегаравий қийматлари Математик моделда бошқариш 
контурининг эн асосий параметри сифатида хамир қориш машинасидан 
чиқаѐтган хамирнинг намлигини олдик. Чунки ушбу катталик тайѐр 
махсулотнинг сифатини белгилаб беради.


Апп
арат 
Параметр 
Автоматлаш
тириш системаси 
функцияси 
Ном
и ва 
ўлчами 
Параме
трларнинг 
номинал 
қиймати 
Рухс
ат этилган 
энг катта 
қиймат 
Опа
ра 
таѐйрлаш 
сиғимида 
Нам
лик,% 
70 
74 
Назорат ва 
бошқарув 
Темп
ература, 

С
28 
30 
Назорат ва 
бошқарув 
Сатх
, м 
0,65 
0,7 
назорат 
қилинади 
Хам
ир қориш 
машинас
ида 
Темп
ература, 

С 
33 
34 
Назорат ва 
бошқарув 
Нам
лик, % 
38 
41 
Назорат 
қилинади 
Қор
илган 
хамирни 
тиндири
ш 
Вақт
и, мин. 
30 
35 
назорат 
қилинади 
Тезк
ор ишлов 
бериш 
вақти, 
мин 
2,5 

Назорат 
қилинади 


1.3.1. Объектда кечадиган жараѐн моделининг структуравий схемаси 
Моделлаштирилаѐтган объектнинг структуравий схемасини қуйидаги 
кўринишда белгилаб оламиз (1.6-расм). 
1.6-расм. Объект моделининг структуравий схемаси 
где Qо – опарнин ҳажмий сарфи, м
3
/с; 
с
О
– опара намлиги, %;
Qм – уннинг ҳажмий сарфи, м
3
/с; 
Qт – хамирнинг чиқишдаги ҳжмий сарфи, м
3
/с; 
С
Т
– тайѐр хамирнинг температураси, %; 
Хамир қориш технологик тизими узлуксиз равишда ишлаши туфайли, 
хом ашѐ киришидан токи тайѐр махсулот олгунча иссиқлик оқими 
берилади. Шунга мувофиқ иссиқлик балансни одий ҳолда қуйидагича 
белгилаб оламиз:
Σкир – Σчиқ = 
)
(ìèêäîð
dt
d

(1.1) 
где: Σкир – хом ашѐ оқими ѐки энергиянинг объектга қабул қилиниши; 
Σчик– махсулот ва энергиянинг объектдан чиқиши; 
)
(ìèêäîð
dt
d
– вақт бирлиги ичида хом ашѐ ва энергиянинг объектда 
мавжудлиги. от количества вещества или
энергии, находящейся 
в объекте. 
Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда математик модель тузиш учун 
ситемада концентрацияни бир хил деб олиб ушбу параметрларни ҳисобга 
олмаса ҳам бўлади [11,12,14]. 
Q
М 
Объект 
Q
О
, с
О 
Q
Т
, c
Т
 


1.3.2 Объектнинг математик модели 
Системанинг моддий балан тенгламасини унинг ҳажмий баланс 
тенгламаси билан алмаштирамиз:
dt
dV
Q
Q
Q
T
M
O



,
(1.2) 
где V – сиғимдаги хамир ҳажми
Í
S
V



(1.3) 
где S – аралиштиргич аппаратининг кўндаланг кесим юзини қуйидагича 
қабул қиламиз, S=3,5 м
2
;
H – суюқлик сатҳи, м. 
Хамир қориш
Аппаратдан чиқаѐтган тайѐр хамирнинг ҳажмий сарфини қуйидаги
тенглама билан ҳисаблаймиз[11,8, 14,19,20]:
H
g
S
Q
O
Ò




2
,
(1.4) 
где S
O
– хамир қориш машинаси тубидаги чиқиш тешигининг кўндаланг 
кесим юзи, м
2
(S
O
=0,1 м
2
); 
g – эркин тушиш тезланиши, м/сек
2
(g=9,8 м/с
2
); 
H – аралашма сатҳи, м (бошланғич қийматини H=1,5м деб қабул 
қиламиз). 
Объектнинг статик моделига мувофиқ бошланғич шарт, яъни маълум 
вақт бирлигида 
О
Q
нолга тенг ҳолатда бўлади. Шунга мувофиқ бирта 
компонент – опара бўйича моддий баланс:
dt
c
V
d
c
Q
c
Q
Т
Т
Т
О
О
)
(





,
(1.5) 
бу ерда: 
с
О
– опара намлиги, % (с
О
= 66%); 
с
Т
хамирнинг натижавий намлиги, % (ушбу катталик статик 
моделдан аниқланади). 
(1.2), (1.3), (1.4), (1.5) тенгламалар ва бошланғич шартга кўра объект 
динамикасининг математик моделини аламиз:





























0
0
)
(
2
c
c
dt
c
V
d
c
Q
c
Q
Н
S
V
H
g
S
Q
dt
dV
Q
Q
Q
t
Т
Т
Т
О
О
O
Т
Т
О
М
.
(1.6) 
Ушбу моделда хамир намлигининг берилган қиймати бўйича 
автоматик бошқариш системаси таҳлили амаога оширилади. Бунинг учун 
аралаштириш аппаратига берилаѐтган опара сарфи, талаб этилган қиймат 
бўйича автоматик бошқариш системасининг таҳлили амалга оширилади 
[1,6,7].
Автоматик бошқаришнинг структуравий схемасида тайѐрланаѐтган 
хамирнинг намлиги, бирламчи ПП ўзгартгич ПИ-регулятор ва клапанли 
ижрочи механизм ѐрдамида амлга ошрилади.
1.6-расм. – Автоматик бошқариш системасининг структуравий схемаси 
ОР – бошқарилувчи объект (хамир қориш); 
ПП – бирламчи ўзгартгич; 
Р – регулятор (ПИ-регулятор); 
ИУ – ижрочи механизм (клапан); 
x(t) – хамир қориш аппаратига кираѐтган опара сарфи; 
y(t) – хпмир намлиги (бошқариладиган параметр); 
Y(t) – хамирнинг келтирилган намлиги (ўлчамсиз катталик 0...1) 
u(t) – бошқариладига таъсирлар (0…1); 
x(t) 
u(t) 
y(t) 
ОР 
ИУ 
Р 
z(t) 
ПП 
Y(t) 


z(t) – объектга қабул қилинаѐтган опара намлиги (возмущающее 
таъсирлар). 

Download 0.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling