Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги эргашходжаева Ш. Ж., Қосимова М. С

 
 
 
 
 
 

---

107 
8.3. Рақобат эволюцияси ва унга таъсир этувчи омиллар 
Рақобат курашига қуйидаги асосий омиллар таъсир этади: 
• Бозор ўлчами - қанча кўп бўлса, рақобатчилар кучли бўлади; 
• Бозорнинг ўсиш суръати - тез ўсиши бозорга киришни 
енгиллаштиради; 
• Қуввати - ортиқча қувватлилик нархни пасайишига олиб келади; 
• Бозордан чиқиш ёки кириш учун шароитлар фирма позициясини 
ҳимоя қилади; 
• Нарх; 
• Харидор товарларни стандартлаштириш даражаси устунликка эга 
чунки уларга бир товардан иккинчи товарга ўтиш осондир; 
• Мобиль технологик модуллар; 
• Зарур капитал қўйилмалар размерига талаблар – қаттиқ талаб 
таваккалчиликни оширади, кириш ва чиқишнинг қўшимча тўсиқларини 
яратади; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.4-расм. Рақобат суръатларига таъсир этувчи омиллар
15
 
 
 
 
 
 
15
Эргашходжаева Ш.Д. Халқаро рақобат. Ўқув қўлланма. Т.: ТДИУ, 2013 й. 252 бет.
Рақобат
суръат- 
лари
Нархни пасайтириш 
имкониятлари 
Истеъмолчиларнинг 
эгаллаш харажатлари 
миқдори 
Рақобат 
стратегияларининг 
турлилик даражаси 
Эгаллаб турган 
мавқедан қаноатланиш 
даражаси 
Тармоқнинг жалб этувчанлик 
даражаси 
Рақиблар ишлаб чиқариш 
қувватларининг нисбати 
Талаб динамикаси 
Рақобат 
стратегиясининг 
нафлилик даражаси 
Рақиблар сони 
Чиқиш тўсиқларининг 
баландлиги 

---

108