Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти

10-расм. ҚК-ФА да бензол буғи адсорбция изотермалари
ҚК-ФА адсорбентида 0,2 нисбий босимгача бензол молекулалари кучли адсорбцияланади. Бунда адсорбция миқдори 2 моль/кгни ташкил қилади. Шундан сўнг ҚК-ФА адсорбент ғоваклари бензол молекулалари адсорбция изотермаси чизиқларидан кузатиш мумкинки тўйиниш ҳолатига яқинлашади.
Бензол адсорбцияси изотерма қийматлари тажриба натижалари асосида олинган ва БЭТ тенгламаси ёрдамида адсорбентлар моноқават сиғими(α_m), солиштирма юзалари(S) ва тўйиниш адсорбцияси(α_s) қийматлари ҳисоблаб топилган. ҚК-ФА адсорбентининг солиштирма юзаси ва тўйиниш ҳажми қолган намуналарга нисбатан юқори бўлиши аниқланди. (5-жадвал).
5-жадвал
Yeryong’oq po’stlog’i асосида турли шароитларда фаоллаштириб олинган адсорбентларда бензол буғи адсорбцияси бўйича стуруктура-сорбцион кўрсаткичлари

№	Намуналар	Моноқават сиғими, αm, моль/кг	Солиштирма юзаси, S м^2/г	Тўйиниш адсорбцияси, αs, моль/кг
1	ҚК-ФА	1,090	262,7	2.8

ҚК-ФА да адсорбция миқдорининг юқори бўлиши 700⁰С да қиздирилган yeryong’oq po’stlog’iдан қўшимча моддалар чиқиб кетиши, углерод миқдорини ошиши ва ғоваклар ҳосил бўлиши кузатилади. Шу билан бирга ҚК-ФА да адсорбция бошланғич ҳолатларида бошқа адсорбент намуналарига нисбатан юқорилиги, адсорбент структурасидаги ўзгаришлар натижасида қаватлар орасидаги ҳар хил ўлчамдаги тирқишсимон ғоваклар сонига боғлиқ бўлади(6-жадвал).

Олинган адсорбентларда бензол адсорбцияси изотермалари асосида турли нисбий босимда (P/P_s) аниқланган адсорбция ҳажмлари 0,2 да микроғоваклар хажми W₀, мезоғоваклар W_me=V_s-W₀ ва тўйиниш адсорбция хажмлари V_s қуйидаги жадвалда келтирилган (3.4-жадвал).
Yeryong’oq po’stlog’i асосида олинган ҚК-ФА адсорбентида адсорбция жараёнида ~13.1% бензол молекулалари π комплес хосил қилиши хисобига мустахкам адсорбцияланганлиги аниқланди.