Автомобилларни эксплуатация қилиш шароитлари дейилганда ташишни бажариш билан боглиқ транспорт, йўл, табиий-иқлим ва ташкилий-техник каби ташқи омилларнинг биргаликдаги таъсири тушунилади.
Транспорт шароитлари. Бу тушунчага қуйидагилар киради: юкнинг тури ёки унинг номи, физик-механик хусусиятлари; ҳажмий массаси (солиштирма огирлиги); упаковкаси (жойлаштириш) тури; масса миқдори ва бирлиги, ташишда бузилмай боришни таъминлаш шартлари, нархи, етказиб бериш муддати. Юк ташиш ҳажмига қуйидагилар киради: вақт бирлигида (йил, ой ёки кун) ташишга мулжалланилган юкнинг тонна ўлчамидаги миқдори; жўнатиш партияси-бир автомобил (автопоезд)да бир маҳалда тонна ўлчамида қанча юк жўнатиш мумкинлиги; жўнатиш партиясини йириклаштириш имконияти.
Ортиш ва тушириш усуллари. Ортиш ва тушириш операциялари механизациялаш воситаларининг у ёки бу турини қўллаб, ёки қўл (мускул) кучи билан бажарилиши мумкин.
Ташиш масофаси. Юк ва йўловчиларнинг қанча масофага (км) ташилишидир.
Йўл шароитлари. Йўл шароитлари йўл дейилганда қопламасининг кўприк ва бошқа иншоотларга транспорт воситалари ўқларидан тушувчи жоиз чегаравий юкланишлардаги мустаҳкамлиги тушунилади.
Жой рельфи - текис, баланд-паст, тогли рельефда бўлиши мумкин.
Йўл плани ва профили элементларига йўлнинг бўйлама энг катта нишаблиги (унинг такрорланиши, узунлиги), йўлнинг пландаги эгри-бугрилиги, юриш (ҳаракатланиш) қисмининг эни, полосалари сони ва тегишли меъёрлари билан белгиланувчи бошқа кўрсаткичлари киради.
Йўл қопламасининг текислиги йўлнинг тури (капитал цемент ёки асфальт-бетон), қоплама текислигининг барқарорлиги ёки унинг барқарор эмаслиги, ўткинчи типдаги қопламалилиги (шагал, чақиқ тош ва ҳ.к.) билан аниқланади.
Ҳаракат жадаллиги. Йил, сутка ичида ўртача ҳаракат зичлигининг барқарорлигидир. Бундай кўрсаткич хафтанинг кунлари ва сутканинг ҳар бир соати бўйича инобатга олинади; ҳаракатнинг характери (онда-сонда ёки бетўхтов); ҳаракат тури (шаҳар ичи, шаҳардан ташқари, йўлдан ташқари).
Do'stlaringiz bilan baham: |
