Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

 
TASVIR – MASALA SIFATIDA
 
Parmanov Abulqosim Abdurashidovich - Jizzax Davlat pedagogika instituti
 
Geometriya fanini oʻrganishda shaklning alohida oʻrni boʻlib, bu fanni amaliyotga 
va hayotiy masalalarni hal qilishdagi oʻrniga qaratilgan boʻladi. Oʻquvchida geometrik 
tasavvur hosil qilishni eng sodda shakllar “nuqta”, “kesma”, “burchak”, “aylana”, 

---

317 
“uchburchak” va ularning elementlarini chizishdan boshlab oʻrgatiladi. Albatta bu 
tushunchalar alohida – alohida emas, balki biror bir uygʻunlikda bir – birlariga bogʻliq 
holda oʻrganiladi. Bu oʻrganishlarda aniq bir maqsadga qaratilgal vazifalar, ya’ni 
geometrik masalalar muhim ahamiyatga ega.
Geometrik masalalar ma’lum bir shartlar asosida qaralayotgan geometrik 
ob’ektga tegishli boʻlgan geometrik kattaliklarni aniqlashga qaratilgan boʻladi. 
Geometriya fanini oʻrganish davrida oʻquvchilarga masalalar turli xil usullarda va har 
xil darajadagi murakkabliklarda beriladi. Shuningdek, masalani yechishning ham har 
xil usullari talab qilinadi. 
Biz umumta’lim maktablari, akademik litsey va kasb – hunar kollejlari 
geometriya faniga oid masalalarni qoʻyilish usuliga qarab quyidagi uch tipga ajratdik. 
1. Mazmuniy masalalar. 
Bunda masalada qaralayotgan geometric ob’ektlar mohiyati ham, talab 
qilinayotgan vazifa ham soʻzlarda bayon etiladi. Oʻquvchidan esa bu soʻzlar 
mazmuniga tayangan holda, geometrik shaklni tasavvur qilishi, chizishi va vazifani hal 
qilishi talab etiladi. 
2. Mantiqiy masalalar.
Bunda geometrik masalaga oid aniq mantiqiy fikrlar berilib, boshqa bir fikrning 
toʻgʻri yoki notoʻgʻri ekani mantiqan koʻrsatiladi. Ba’zan bunday masalalarni hal 
qilishda oʻquvchi faqat tasavvur qilishining oʻzi yetarli boʻlib, geometrik shakldan 
foydalanishga zarurat boʻlmasligi mumkin.