Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

63 
бажаради. 
3.5-расм. UMTS тизимларининг архитектураси 
 
UTRAN тармоғи таянч тармоғи CNга уланган RNS (ингл. Radio 
Network 
Subsystem) 
радиоуланиш 
тармоқларининг 
нимтизимлари 
мажмуасидан ташкил топган. RNS нимтизими RNС контроллери ва бир ѐки 
бир нечта таянч станциялар Node B ларини ўз ичига олади. 
Радиотармоқ контроллери - RNС таянч станцияларни бошқарувини 
бажаради ҳамда MSC/VLR - мобил коммутация маркази билан ўзаро 
ишлашни амалга оширади. RNСнинг асосий вазифаларига қуйидагилар 
киради: 

радиоканаллар тақсимланишини бошқариш; 

уланишларни назорат қилиш; 

уланишлар кетма-кетлигини бошқариш; 

масофадан динамик коммутация қилиш; 

абонент юкламаларининг тақсимланишини назорат қилиш. 
Таянч станция Node B нинг асосий функцияси радиоинтерфейсни 
ташкил этишдадир. Бунга қуйидагилар киради: радиосигнални қайта ишлаш, 
сигнал спектрини кенгайтириш/сиқиш билан модуляция/демодуляция, 
кодлаш/декодлаш ва бошқалар, шу жумладан, RLC радиоканалларни 
бошқариш бўйича баъзи операцияларни бажариш (масалан, нурланиш 
қувватини бошқариш, ―хэндоверни‖ амалга ошириш) ва х.к. Таянч станция 
FDD, TDD ѐки аралаш (ингл. dual-mode) режимларда ишлай олади. 
UMTS тизимининг таянч тармоғи - CN қуйидаги элементлардан 
иборат: 
MSC/VLR – мобил коммутация маркази тармоқнинг марказий элементи
ҳисобланади. У таянч станцияларни (ТС) катта гуруҳига хизмат қилиши 
мумкин ҳамда абонент ускуналарининг (АУ) иш жараѐнида зарур бўладиган 
барча турдаги уланишларини таъминлайди. MSC/VLR турли тармоқ 
элементларини (хусусан, RNS нимтизимлари элементларини) ўзаро улаган 
ҳолда UMTS тармоғи ичида маълумот алмашувини таъминлаб беради. 
Шунингдек, MSC/VLR бошқа MSCлар, қисман ҳудудий GMSC ва яна бошқа 

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
64 
қисмлар билан хам уланишни амалга оширади. MSC таркибидаги VLR 
реестрида меҳмон абонентлар учун кўрсатилган алоқа хизматлари, 
шунингдек, тизимнинг хизмат кўрсатиш доирасидаги АУларнинг жойлашган 
ўрни ҳақидаги аниқ маълумотлар сақланади. 
HLR реестри, SGSN ва GGSN тугунлари худди GSM тармоқларидаги 
каби вазифаларни бажаришади. 
Операторлар ўзларига мос тармоқ конфигурацияларини яратишлари 
учун UMTS тизимининг архитектураси етарли даражада мослашувчан ва 
универсалдир. 
UTRAN тармоғи 4та асосий интерфейсдан фойдаланишини эслаб 
ўтамиз: 
