Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

Содда ўрнига қўйиш усуллари 
Шифрлаш алгоритмлари очиқ маълумот алфавити белгиларини 
шифрмаълумот белгиларига акслантиришдан иборат эканлиги такидланди.
Акслантиришлар функциялари (калит деб аталувчи номаълум) параметрга 


---

IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ 
125 
боғлиқ ҳолда: жадвал ва аналитик ифода кўринишларида берилиши мумкин. 
Ўрнига қўйиш шифрлаш алгоритмларининг дастлабки намуналари бўлган 
тарихий шифрлаш алгоритмларининг деярли ҳаммаси жадвал кўринишида 
ифодаланади. Ўрнига қўйиш шифрлаш алгоритмларининг умумий 
хусусиятини ҳисобга олиб, бу синфдаги алгоритмларни жадвал кўринишда 
қуйидагича ифодалаш мумкин:
Очиқ маълумот алфавити 
(кириллча белгилар) 
А 
Б 
... 
... 
Я 
Шифрмаълумот 
алфавити (иккилик саноқ 
системаси белгилари) 
... 
... 
Кириллча алфавит белгилари сони 32 та, шу 32 та ҳар хил белгиларни 
битлар билан ифодалаш учун беш бит кифоя, яъни 2
5
= 32. Келтирилган 
жадвалдан фойдаланиб, кириллча алфавитда ифодаланган очиқ малумот 
белгиларини уларга мос келувчи иккилик саноқ системасидаги беш битлик 
белгиларга алмаштириб шифрмаълумот ҳосил қилинади, яъни 
. 
Агарда, келтирилган жадвалда очиқ маълумот алфавити белгиларига 
шифрмаълумот алфавитининг қандай беш битлик белгилари мос 
қўйилганлиги номаълум бўлса, бу жадвал калит бўлиб, шифрмаълумотдан 
очиқ маълумотни тиклаш масаласи мураккаблашади. Бундай шифрлаш 
жараѐнини ифодаловчи алгоритмнинг калитларининг умумий сони 
бўлиб, 
ушбу 
- 
Стирлинг 
формуласига 
кўра 
қуйидагича 
 
ҳисобланади. Бундай ҳолат эса калитни билмаган ҳолда дешифлаш 
жараѐнини амалга оширишни жиддий мураккаблаштиради.