Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қоракалпоқ давлат университети Техника факультети «архитектура ва шахарсозлик»


Лаборотория биноларининг функционал-техник ечимлари


Download 1.15 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/61
Sana09.06.2023
Hajmi1.15 Mb.
#1475737
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   61
Bog'liq
Kitob 2904 uzsmart.uz

Лаборотория биноларининг функционал-техник ечимлари.Илмий ишлаб чиқариш 
жараени асосан икки турга булинади: назарий ва эксприментал. 
Назарий жараен илмий маълумот туплаш жараенини ифодалайди.Эксприментал жараен илмий 
ходимнинг жихозлар ва материяллар ердамида назарий билимларни Кайта текшириб куриш 
жараенини ифодалайди. 
Лабаратория жараени учун умумий ахамиятга эга булган лабаратория хоналари ва катта 
лабаратория қурилмаларини сиғдира оладиган иншоотлар хос. 


57 
 
МАЪРУЗА -15 
 
ТОМОША КУРСАТИШ БИНОЛАРИ.
 
Р Е Ж А: 
1. Томоша кўрсатиш масканларининг шахарсозликда тутган ўрни. 
2. Концерт заллари ,театр ва кинотеатрлар 
3. Уларни архитектуравий,хажмий режалаштириш 
4. Томоша кўрсатиш бинолари:музейлар цирклар 
5. Уларнинг меъморий,конструктив ечимлари 
Ушбу булимда кинотеатр, театр ва концерт заллари туғрисида суз юритилади. 
Кинотеатрлар томоша курсатиш бинолари ичида энг куп таркалгани булиб, томошабинларни 
жалб килиш буйича машхур хисобланади. Хар бир томошабин энг камида бир йилда 17-20 
марта кинотеатрга ташриф буюришини хисобга олсак, ушбу жамоат биносининг турларига 
булган эътибор диккатга сазовордир. 
Замонавий кинотеатрлар узининг белгиларга караб куйидагиларга булинади: 
репертуарли-бадиий фильмлар кинотеатри, хроникал, илмий-оммабоп, болаларники, кайтарма 
ва чет тилидаги фильмларни курсатувчи; фойдаланиш хусусиятлари буйича-доимий ва 
мавсумий (ёзги, ёпик ва очик холдаги), махсус ва универсаль курилиш жойи буйича-
шахарда,кишлок жойларида; хоналар туркуми буйича – бир заллик ва куп заллик,фойе ва 
кулуарлик; архитектуравий курилиш хусусиятлари–якка холда ёки бошка бинолар билан бирга 
кушиб курилган булиши мумкин; кинопроекциялар эса-одатдаги кичик экранлик, кенг 
экранлик,кенг форматлик, стереоскопик, панорамалик булади.
Ушбу булимда иккита йирик гурухдаги томоша бинолари-театр ва концерт заллари 
хакида хам суз юритилади .У хам булса утмишдан то бизнинг давргача машхур булиб 
келаётган театр биноларидир. Узининг биносига содик булган театрлар хозирга келиб 
замонавийлашиб,янада гузаллашиб кетди.Унинг келиб чикишини яхшилаб билмай туриб,янги 
театр биносини лойихалаш анча мушкул иш.
Концерт заллари деярли анъаналарга эга эмас.Аввалари концертлар сарой ичидаги 
залларда,клубларда ва алохида ратушларда берилар эди. Хозирги давримизга келиб театр ва 
концерт заллари турли хилдаги жанрларга эга булиб,уларнинг архитектуравий ечимлари хам 
ушандан келиб чикан холда яратилмокда.
Шахарсозликда эса ,иложи борича ушбу хилдаги бинолар алохида килиб куринишли 
жойга курилиши лозим.Замонавий курилиш тажрибаси шуни курсатадики,томоша 
комплекслари иложи борича куп заллик булгани маъкул,чунки уларнинг репертуарларига 
караб заллардан максимал равишда фойдаланиш мумкин.
Кинотеатрларни шахарда жойлаштириш.Алохида хизмат курсатишнинг қабул 
қилинган тизимига биноан кинотеатрлар мавсумий фойдаланадиган муассасалар қаторига 
киради ва тура ржой туманлари хамда умумщахар марказлари буйлаб тақсимланади. 
Езги кинотеатрлар дам олиш жойларида,шахар хиебанларида ва шахар атрофидаги 
худудларга жойлаштирилади.Кинотеатрлар сиғими шахарсозлик меъерлари буйича 
белгиланади:хозирги даврда йирик шахарлар учун хар 1000 кишига-20-30 урин,келгуси давр 
учун -30-35 урин ажратилади.Кинотеатр учун ажратилган участка унча катта булмайди,унинг 
кичик яки катталигига 0,3 дан 7 гача берилади.Участкада енгил машиналар сақланадиган 
жойлар кузда тутилган булиб,уларнинг умумий сони томошабин залидаги 10 урин учун 7 
машина тугри келишини хисобга олган холда белгиланади. 
Кинотеатр биноларининг асосий турлари ва кабул килинган композициялар асосий 
хоналари,хажмий-режалаштириш ечимлари.Функция ва композиция жихатдан бинонинг 
узагини ташкил этувчи томошобин зали кинотеатр композициясини яратишда мухим роль 
уйнайди.Залнинг томошабинлар томонидан идрок қилиб олиш қонун-қоидаларига боғлик 


58 
булиб,бинонинг қирқими ва тархи хам шунга биноан тузилади.Экранни тўсиқсиз қуриш учун 
орқада ўтирган томошабинни экраннинг пастки қиррасига қаратилган кўз нури олдинда 
ўтирган томошабинникига нисбатан 12 см. баланд бўлмоғи керак. 
Кинотеатрларда томошабин зали билан бевосита боғлик булган асосий элемент бу-
кино-аппарат хонасидир(кинопроекцияси ваердамчи хонаси билан бирга).Кинопроекция 
хонасида жойлашган проекторнинг проекция ўқи экранга нисбатан перпендикуляр холатда 
булиши керак.Киноаппарат комплекси одатда томошабиннинг орқа томонига,балконли 
залларда балкон остига жойлашади.Кинопроекция хонаси учта кинопректорга мулжалланган 
булади:Кенг форматли кинотеатрларда киножурнал курсатиш учун қушимча равишда 
туртинчи проектор хам урнатилади.Айланма панорама кинотеатрларда хар бир экран учун 
иккитадан проектор урнатилади.

Download 1.15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   61




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling