Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб

10-мавзу: Зилзилада биринчи тиббий ёрдам
бериш тартиби (амалий машғулот).
 
 
1. Ҳодиса жойини кўздан кечириш. Зилзилада малакали биринчи тиббий ёрдамга қадар 
кўрсатилиши зарур бўлган ўзаро ёки ўз-ўзига ёрдам кўрсатишни машқ қилиш. 
Шикастланганларга руҳий (психологик) ёрдам кўрсатиш. 
2. Шикастланганларнинг ҳаётий муҳим кўрсатгичларини аниқлаш (пульс ва нафас олиш 
ҳаракатларини аниқлаш). Шикастланганларга биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш машқ 
қилиш (қон кетишини тўхтатиш, суяк синишида ҳаракатни чекловчи боғлам қўйиш). 
3. Зилзила оқибатида вайроналар тагида қолган кишиларга ёрдам кўрсатишни ўрганиш. 
 
11-мавзу: Гидрометеорологик хавфли ҳодисалар билан боғлиқ фавқулодда 
вазиятлар ва уларда хавфсизлик қоидаларига риоя этиш.
 
 
1. Сел, сув тошқини ҳақида тушунча. Уларнинг бирламчи ва иккиламчи оқибатлари. Сел, 
сув тошқинида ҳаракатланиш тартиби. 

---

95 
2. Сув ҳавзаларида хавфсизлик қоидаларига риоя этиш. Сув ҳавзаларининг йил 
фаслларига кўра ўзига хос хусусиятлари. 
3. Сувга чўкканда биринчи ёрдам кўрсатиш. Чўкаётган кишини сув ҳавзасидан олиб 
чикиш. Нафас олиш йўлларини тозалаш. Сунъий нафас бериш ва юракни уқалаш. 
4. Қор кўчганда ҳаракатланиш тартиби. Кучли шамол (ураган) ва тўхтовсиз 
ёғингарчиликларнинг зарарли таъсири. 
 
12-мавзу: Транспорт воситалари билан боғлиқ фавқулодда вазиятлар 
 ва уларда ҳаракатланиш тартиби. 
 
1. Йўл ҳаракати хавфсизлик қоидаларига риоя этиш. Йўл ҳаракати ҳодисаси юз берганида 
ҳаракатланиш тартиби. 
2. Темир йўл, ҳаво, сув, йўл усти транспорти ва метродан фойдаланиш қоидалари. Уларда 
ҳаракат хавфсизлигини таьминлашда фуқароларнинг иштироки.
3. Ўзбекистон Республикасининг йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш борасидаги 
меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлари. 
4. Транспорт воситалари авариялари ва ҳалокатларидан фуқаролар ҳаёти, соғлиги ва молк-
мулкини суғурталаш.