Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

белгилари бўйича таснифланади 
Уз олдига компанияларни 
бошкариш хукукини олишни 
максад килиб куядилар.буни улар 
бошка компаниялар аксиялариниг 
кантрол пакетини сотиб олш ѐки 
уларнинг устав капиталини ката 
кисмини егаллаш оркали амалга 
оширадилар.Улар яна 
кампанияларнинг кушилиб ва 
банкрот булиб кетишларини амалга 
оширадилар. 
Р
ез
иде
нт
ли
кк
а 
Те
ги
шли
ли
ги
буй
ич
а 
Миллий инвесторлар 
Хорижий инвесторлар 
Инвестициялар фаолиятини амалга ошурувчи куйидаги белгилар буйича 
таснифланади 
Ж
ори
й 
фаоли
ят
ни
нг 
йун
али
шла
ри
буй
ич
а 
Инститсионал инвесторлар 
роли.савдо.транспорт.алока ва бошка аксионерлик 
жамиятлар номоен бусалар 
Индивидуал инвесторлар роли фукоролар номойн 
булади 
Ин
ве
ст
иц
ия
ла
ш 
м
ак
са
длари
буй
ич
а 
Стратегик 
инвесторлар 
Бевосита 
инвесторлар 

---

16 
4. Асосий фондларнинг шаклланишида капитал қўйилмаларнинг 
роли 
Асосий капиталга инвестициялар капитал қўйилмалар шаклида амалга 
оширилади ҳамда ўзида янги қурилишга, кенгайтиришга, реконструксияга ва 
фаолият кўрсатаѐтган корхоналарни техник қайта жиҳозлашга, ускуналар, 
инвентарлар, лойиҳавий маҳсулотлар сотиб олишга сарф-харажатларни 
мужассамлаштиради. Иқтисодий фанлар ва амалиѐт «инвестиция» ва «капитал 
қўйилма» терминларини бир хил нарса эмаслигини, яъни синоним сўзлар 
эмаслигини таъкидлайди. Инвестициялар капитал қўйилмага нисбатан кенг 
мазмунли, қамровли тушунчадир. Ғарб адабиѐтларида инвестициялар борасида 
сўз юритилганда асосий эътибор фонд бозорига қаратилади, чунки ривожланган 
мамлакатларда инвестициялар, асосан, қимматли қоғозлар ѐрдамида амалга 
оширилади. 
У.Шарп инвестицияларга қуйидагича таъриф беради: «Истиқболда янада 
кўпроқ миқдордаги маблағ олиш учун маълум миқдордаги пул билан бугун 
ажралишдир. Реал инвестициялар, асосан, моддий активларга (ер, ускуналар, 
заводлар) қилинган инвестициялардир. Молиявий инвестициялар бу қоғозда 
битилган шартномалардир. Буларга оддий акциялар ва облигациялар киради. 
Ривожланаѐтган иқтисодиѐтда инвестицияларнинг асосий қисми реал 
инвестицияларга 
тегишлидир. 
Ривожланган 
иқтисодиѐтда 
эса 
инвестицияларнинг асосий қисми молиявий инвестициялаш институтларининг 
кенг миқиѐсда ривожланиши реал инвестицияларнинг ўсишига сабабчи бўлади. 
Инвестицияларнинг бу икки шакли бир-бири билан рақобатлашувчи эмас, балки 
бир-бирини тўлдирувчидир». 
Инвестиция тушунчасига ягона ва тўлиқ тариф бериш анчагина кенг 
тушунча бўлиб ҳисобланади. Иқтисодий фаннинг турли қисмларида ва амалий 
фаолиятнинг турли соҳаларида инвестиция мазмуни ўзининг хусусиятларига 
эга.