Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис инстути

7.5. Халқаро йўналишларда транспорт саёхатларини ташкил қилиш хусусиятлари.
Халқаро туристик саёхатларни амалга ошириш қуйидагиларни ўз ичига олади:
-йўналишлар (маршрутлар) доимий бўлиши керак;
-мавсумий йўналишлар (маршрутлар);
-бир марталик (буюртма) йўналишлар (маршрутлар);
-чет элга кетувчи ва чет элдан қайтиб келувчи туристлар учун хизмат кўрсатувчи.
Доимий йўналишлар учун қуйидаги шартлар мажбурий ҳисобланади:
-йўналиштнинг аниқлиги;
-ҳаракатланиш жадвали;
-ҳаракатнинг мунтазамлиги;
-аниқ пунктларда тўхташ.
Доимий халқаро йўналишларда ҳаракатланиш давлатлараро 2 томонлама келишув асосида амалга оширилади, учинчи давлат орқали транзит эса транспорт бўйича Европа Иқтисодий Комиссия +ўмитаси рухсати билан амалга оширилади. 1973 йил 1 мартда Женева конвенцияси доирасида “Йўловчи ва юкларни автомобилда олиб ўтиш шартномаси тўғрисидаги конвенция” қабул қилинган.
Туристик саёхат давомида фойдаланилаётган автобус ҳайдовчиси йўловчиларнинг бирма-бир исми, шарифи ёзилган рўйхатга эга бўлиши лозим.
Автомобил транспорти воситасида халқаро ташишни ташкил этишда қуйидаги масалаларни ҳал этиш лозим:
-техник ёрдам, ремонт ва техник хизмат кўрсатиш (йўлда);
-бекатлар, ёқилғи қуйиш шахобчаси, дам олиш, овқатланиш, тиббий хизмат кўрсатишни ташкил этиш;
-йўналиш трассасида алоқани ташкил этиш ва ҳ.к.
Юкчилик ёки суғурта компанияси:
-суғурта жавобгарлиги шартномаси ёки қонунчилигида (назарда тутилган) белгилаб қўйилган миқдорда, йўловчининг соғлигига зарар етказганлиги учун;
-юкка зарар етиши ёки манзилга етказилмаганлиги учун;
-юкнинг йўқолганлиги учун ва ҳ.клар бўйича жавобгарликни ўз зиммасига олади. Женева Конвенциясига биноан ҳар бир жабрланувчи учун максимал зарарни қоплаш суммаси 350 минг тилла франкдан ошмаслиги керак.
Туристик транспорт саёхатлари халқаро миқёсда шунингдек, шахсий прокатга ёки ижарага олинган автомобилларда амалга оширилиши мумкин. Бунда саёхат мустақил эркин дастур ёки мақсадли маршрут бўйича амалга оширилиши мумкин. Ҳаёт учун зарур барча нарсалар комплексига эга бўлган прицепли автомобил воситадаги гурухли туризм “караван”инг дейилади. Автотуристларга хизмат кўрсатишда қуйидаги воситалар ўз фаолиятини амалга оширади.
родтел - ғилдиракдаги йўл отели (автопоезд), бу ерда йўловчи ўринларидан ташқари ухлаш учун жойлар, шунингдек ошхона мавжуд;
кемпинг - автотуристлар учун лагер, бу тунаш ёки озгина дам олиш учун хизмат қилади;
мотел - бу (йўловчи) турист (ва унинг автомобили)нинг (маълум) узоқ муддат истиқомат қилиши учун мўлжалланган мехмонхона.
Мотелда туристлар учун қуйидаги шароитлар яратилган бўлиши керак: барча қулайликларга эга бекат, техник хизмат кўрсатиш шохабчаси, автомобилнинг ремонти ва ёқилғи қуйиш шахобчаси ва ҳ.к. Халқаро туристик маршрутларда юқори сифатли ва юқори экологик характерли “МЕРСЕДЕС”, “РЕНО”, “ВОЛЬВА”, “СЕТРА”, “МАН, ДАФ” каби чет эл автобусларидан фойдаланиш мақсадга мувофиқ. Бу автобуслар халқаро стандартларга тўлиқ жавоб бера олади.
Хулоса:
Туристларни ташишда асосий воситалардан бири бўлган транспорт воситалари мухим рол ўйнайди. Чунки транспорт тизими қанчалик яхши йўлга қўйилган бўлса туристларнинг дам олишлари ва сайёхат қилишлари шунчалик қулай бўлади. Ҳозирда Республикамиз туризмида ҳам замонавий транспортлардан кенг фойдаланилмоқда. Ўзбекистондаги туристик корхоналарда қулай ва комфор автодор ва микроавтодорлардан кенг фойдаланилмоқда. Бир давлатдан 2-чи давлатга боришлари учун чартер рейслар очилган. Фақат вилоятлардаги туристик корхоналарда ҳам туристик воситалар яхши йўлга қўйилса туристларнинг ушбу шахарларни зиёрат қилишларига кенг имконият яратилади.