Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ш. Д. Эргашходжаева, И. Б. Шарипов

ҚИСҚА ХУЛОСАЛАР 
Товар-мураккаб кўп қиррали тушунча, бироқ бунда энг асосий нарса 
истеъмол хусусиятлари, яъни товарнинг ўз вазифасини бажариш - унга эга 
бўлган истеъмолчининг эхтиёжларини қондириш хусусиятидир
Товар-мураккаб кўп қиррали тушунча, бироқ бунда энг асосий нарса 
истеъмол хусусиятлари, яъни товарнинг ўз вазифасини бажариш-унга эга 
бўлган истеъмолчининг эҳтиёжларини қондириш хусусиятидир 
Товар-мураккаб кўп қиррали тушунча, бироқ бунда энг асосий нарса 
истеъмол хусусиятлари, яъни товарнинг ўз вазифасини бажариш - унга эга 
бўлган истеъмолчининг эҳтиёжларини қондириш хусусиятидир. 
Товарлар қуйидаги мезонлари бўйича алоҳида гуруҳларга бўлинади: 
• мақсадли кўрсаткич бўйича; 
• бозор турига кўра; 
• фойдаланишга тайёрлигига кўра; 
• истеъмолчилар сонига қараб бўлинади. 
Ҳар бир ҳаридор ўзига керак товарни сотиб олади, истеъмолчилар эса 
рақиблар товарига нисбатан кўпроқ ижтимоий эҳтиёжларига мос 
келувчиларини танлашади. Шунинг учун рақобатбардошлик (танланган 
бозорда товарни сотиш имконияти)ни фақат рақиблар товарни 
солиштириш орқали аниқлаш мумкин. Рақобатбардошлик нисбий
тушунча, аниқ бозорга ва унга кириш вақтига боғлиқдир 
Товарнинг анъанавий яшаш даврида қуйидаги босқичлар ажралиб 
туради.
1. ишлаб чиқариш; 
2. кириб келиш; 
3. ўсиш; 
4. етуклик; 
5. тўйиниш; 
6. инқироз (касодлик). 

---

196
Товар стратегияси истиқбол учун ишлаб чиқарилади ва фирмада 
мавжуд товар миксни жалб этувчанлигини яхшилаш бўйича 3 та стратегик 
йўналишни ўз ичига олади: 
1. товар инновацияси; 
2. товар вариацияси; 
3. товар элиминацияси. 
Товар инновацияси стратегияси янги товарни ишлаб чиқариш ва 
тадбиқ этиш дастурини аниқлайди. Бироқ “янги товар” тушунчасини турли 
талқинга эга ва такомиллаштиришни асослаш сифатида ишлатилади, 
мавжуд товарни янгилаш учун ишлатилади. 
Мавжуд назария ва амалиётда инновация “янгилик киритиш” ва 
“янгилик” тушунчалари билан синоним ҳисобланади. 
Бозор инновацияси деганда мавжуд маҳсулот бўйича янги ғояни 
олиш, шунингдек янги маҳсулотларни ишлаб чиқиш ва бозорга чиқариш 
тушунилади. 
Товар инновацияси янги товарни ишлаб чиқиш ва қўллашни кўзда 
тўтади ва амалга ошириш шакли бўйича товар дифференциацияси ва товар 
диверсификациясига бўлинади.